Roomse geschiedschrijvers stelden hun beeld van Luther geleidelijk bij
De RefoRC-conferentie in Wittenberg werd vrijdag afgesloten met een lezing van Alberto Melloni uit Bologna over de manier waarop Luther werd beschreven in rooms-katholieke geschiedschrijving.
Verschillende vroege katholieke historici beschrijven Luther als de verkeerde soort Savonarola, een Italiaanse voorloper van de Reformatie die trouw bleef aan Rome, maar die toch uiteindelijk op de brandstapel eindigde. Andere historici benadrukken dat waar de Reformatie ”sola” zegt, er eigenlijk ”te veel” moet staan. Het sola scriptura betekent dan dat de Reformatie te veel nadruk legt op de Schrift. In de loop van de tijd is het beeld van Luther onder rooms-katholieke historici wel bijgesteld en gepreciseerd.
Onder het thema ”Meer dan Luther” kwam ook veel over Calvijn aan de orde. In een van de kortere bijdragen ging Kees van der Knijff, promovendus aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), in op Calvijns visie op Gods leiding in het leven van de gelovige. Aan de hand van Calvijns commentaar op Handelingen liet Van der Knijff zien dat Gods leiding een belangrijk thema was voor Calvijn. Calvijn noemde de Heilige Geest geregeld de leider van mensen, en gebruikte specifieke termen voor de leidende werkingen van de Geest. Omdat moderne werken over de Heilige Geest het thema leiding echter meestal niet afzonderlijk thematiseren, zocht men er ook niet naar bij Calvijn. Daardoor bleef dit thema lang onderbelicht.
Jeannette Kreijkes, promovenda van de universiteit Groningen, wees inconsequenties aan in Calvijns geloofsbegrip. Hoewel Calvijn stelt dat zijn visie op wondergeloof lijkt op de visie van de kerkvader Chrysostomos, verschillen beide daarin behoorlijk. Calvijn heeft de aanzet gegeven voor het latere onderscheid tussen zaligmakend geloof enerzijds en historisch geloof, tijdgeloof en wondergeloof anderzijds.
Japan
Een ander accent van de conferentie lag op de internationale uitwerking van de Reformatie. Tomoji Odori uit Japan gaf een overzicht van de aanvankelijke groei van het christelijk geloof in Japan, gevolgd door een periode van vervolging, waarin de kerk verborgen moest blijven. In die tijd leek de situatie van kerken in het land op de positie van de wederdopers in zestiende-eeuws Europa. Het blijft moeilijk te zeggen of de gestalte van het Japanse christendom te veel vermengd is met invloeden van inheemse godsdiensten, of dat dit de manier is waarop de verspreiding van het Evangelie werkt.
Deelnemers die na de conferentie over ”Meer dan Luther” toch nog wat over Luther zelf wilden horen en zien, konden terecht bij de grote Luthertentoonstelling die juist gisteren in het Lutherhuis in Wittenberg geopend werd.