Opa, vertel eens over Noord-Korea. Was dat een soort Sovjet-Unie die naar wereldoverheersing streefde? Het zou zomaar een vraag kunnen zijn van een kind dat in de jaren 2040/50 opgroeit. Wat zal het antwoord van opa zijn? Over Noord-Korea als grootmacht kan hij het niet hebben, want het land is minuscuul. Over ideologische geldingsdrang dan? Ook niet, want daarvan is nauwelijks nog sprake. Over militaire geldingsdrang des te meer. Noord-Korea zou weleens de geschiedenisboekjes in kunnen gaan als de lilliputter die met intercontinentale raketten een grootmacht op de knieën dwong, chanteerde, manipuleerde.

Het ideologische vuur dat deze dwerg zo agressief maakt, bestaat uit niet meer dan verouderd Koude Oorlogsdenken. De Korea-oorlog van 1950-1953, die Noord- en Zuid-Korea scheidde, is nooit met een vredesakkoord beëindigd en ettert in feite door op het schiereiland. Daarbij weet Noord-Korea zich geplaatst tegenover een superieure vijand –Amerika– dat enkel is te neutraliseren door met een kernwapen te dreigen.

Lijfsbehoud

Wil je dat geloofwaardig doen, dan moet je zelf zo’n wapen hebben die de VS ook nog eens echt bedreigen kan. Een intercontinentale ballistische raket, zo weten de Noord-Koreanen al jaren, is het enige wapen dat Amerika op afstand houdt.

Lijfsbehoud is een ander sleutelwoord voor de heersers in het land: de familie Kim en de militaire en politieke elite daaromheen. In deze Koude Oorlog hebben ze immers alles te verliezen en dus veel te winnen door die oorlog gaande te houden. Vanuit het idee van zo’n permanente dreiging van oorlog, hanteren Noord-Koreanen enkel nog oorlogstaal – ze praten, denken en handelen in termen van oorlog, ook opdat de familie Kim de vele offers die ze van onderdanen vragen, kan legitimeren.

Wie zo naar Noord-Korea kijkt, vanuit dát wereldbeeld, ziet een regime dat niet zo snel „gekke sprongen” zal maken. Het is uitermate berekenend bezig. Een kernraket ‘zomaar’ afvuren op de VS zou zelfmoord zijn en is dus niet te verwachten. Zoals gezegd: je kunt er wel stevig mee dreigen, chanteren en manipuleren.

Intussen is het onverstandigste wat je als tegenstander kunt doen dat Noord-Koreaanse oorlogsbeeld bevestigen. Het versterkt immers het wereldbeeld van het regime. Wie Noord-Korea wil ontwapenen, moet naar alternatieve middelen zoeken en zeker niet militair gaan dreigen, zoals de huidige Amerikaanse president Trump nu doet.

Strategisch geduld

Zoals Trump sprak van „een rode lijn” met betrekking tot het Syrische regime, suggereerde hij (en zijn minister van Buitenlandse Zaken Tillerson) iets soortgelijks tegenover Noord-Korea. Een intercontinentale raket die ons kan bedreigen? Dat gaat niet gebeuren. Stoere taal is het, zeker in het licht van zijn voorganger Barack Obama, die tegenover Noord-Korea een politiek van „strategisch geduld” hanteerde: afwachten wat steeds strenger wordende sancties uitwerken.

Overigens werd er onder Obama ook hard gewerkt aan een ander type oorlog tegen Noord-Korea: cyberwar. De VS probeerden raketten onklaar te maken met behulp van onder meer laserstralen en het sturen van computervirussen. Het gebeurt ook door nog op te kopen raket- en lanceringsonderdelen stiekem te beschadigen.

In de ogen van Trump is het een slap beleid, en de verdere ontwikkeling van kernwapens onder dictator Kim Jong Un lijkt hem gelijk te geven. De vraag is echter wat het alternatief is.

Noord-Korea is geen Syrië en dus is een ”preemptive strike” (een chirurgische aanval ter voorkoming van erger) niet reëel. De Amerikaanse politicoloog en docent internationale betrekkingen in Busan, Robert Kelly, hamerde er deze week nog eens op dat zo’n aanval zal leiden tot een complete oorlog.

Hij noemde de grote kwetsbaarheid van de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul voor een Noord-Koreaanse vergelding. De hoofdstad en de provincie Kyeonggi liggen niet ver van de Noord-Koreaanse grens. Het gebied vormt het economische en politieke hart van het land, waar bovendien zo’n 55 procent van de Zuid-Koreaanse bevolking woont. Verder heeft Pyongyang veel installaties en raketten ondergronds geplaatst om een tegenaanval (second strike) richting Zuid-Korea en Japan mogelijk te maken.

Zelfs dreigen is riskant, aldus Kelly, want we weten niet welke rode lijn Kim Jong Un hanteert vanuit zíjn acuut gevoel bedreigd te worden. Een preventieve aanval door Pyongyang zou dan zomaar kunnen gebeuren.

Het regime op de knieën krijgen moet vanbinnen uit het land gebeuren, stellen veel deskundigen. Zij zien op dit punt hoopvolle signalen, waaronder de verdere marktwerking in de economie en de groter wordende informatiestroom van buiten die dat Koude Oorlogsdenken onder de elite ondermijnt. Een informatieoorlog, gericht tegen de elite en ten behoeve van de bevolking, dat is wat zij bepleiten.