Wat is Kairos Sabeel voor een organisatie?

Kairos Sabeel Nederland ontstond in 2015 uit een fusie van Vrienden van Sabeel Nederland en Kairos Palestina Nederland. De organisatie wil „de stem van Palestijnse christenen” ook in Nederland laten klinken. Kairos Sabeel vindt dat deze christenen „geweldloos in verzet” moeten gaan „tegen de bezetting van hun land” door Israël. De organisatie ondersteunt het oecumenische centrum voor bevrijdingstheologie Sabeel in Jeruzalem.

Kees Blok (1950), jurist en oud-militair, is de eerste voorzitter van Kairos Sabeel Nederland. Hij was in 2015 als vrijwilliger actief voor het programma Oecumenische Begeleiding in Palestina en Israël van de Wereldraad van Kerken.

Wat heeft Blok over Joden gezegd?

Blok sprak in Apeldoorn tijdens de Vredesweek in september, op uitnodiging van de plaatselijke lutherse gemeente. Volgens critici vergeleek hij Palestijnen met vrijheidsstrijders, omdat Israël volgens het internationaal recht „Palestijnse gebieden bezet.” Blok vindt het ook laakbaar dat de staat Israël „alleen voor het Joodse ras” bedoeld is.

De uitspraken van Blok waren overigens niet nieuw. Hij liet zich eerder in gelijke bewoordingen uit op de website van Kerk in Actie, de diaconale tak van de Protestantse Kerk in Nederland, en tijdens een radio-interview met RTV Oost op 21 februari vorig jaar.

Hoe werden zijn woorden ontvangen?

Twee wethouders uit Apeldoorn, Paul Blokhuis (CU) en Johan Kruithof (PvdA), verklaarden na de Vredesweek in een persbericht dat Blok minstens drie antisemitische uitspraken heeft gedaan. Ze namen daarom „met kracht afstand van deze antisemitische uitlatingen.” De organisatie van de Vredesweek bood excuses aan en beloofde beterschap.

Ook Likoed Nederland, het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en het Centraal Joods Overleg namen afstand van de uitspraken van Blok. „Aangezien de heer Blok nadrukkelijk het beleid van de nazi-bezetter in Nederland vergelijkt met het beleid van Israël op de Westelijke Jordaanoever, kunnen we dit volgens de werkdefinitie van de EU aanmerken als antisemitisme,” aldus woordvoerder Roel Abraham van het CIDI.

Volgens Blok zijn zijn woorden echter „uit hun verband gerukt” en „karikaturaal.” Hij geeft aan geen antisemiet te zijn.

Ds. P. Oussoren, predikant van de lutherse gemeente in Apeldoorn, neemt eveneens afstand van de critici van Blok. Hij zegt desgevraagd „een uiterst plezierig contact” met Blok te hebben gehad. „Tijdens de Vredeweek was er een Joodse gast, die als een waakhond moest opletten of er geen slechte dingen werden gezegd. Vervolgens beweerde hij dingen gehoord te hebben die niet gezegd zijn. Tenminste, niet bij ons. Zo mag je iemand niet tot zondebok maken.”

Daarmee komt ook de lutherse gemeente in een verkeerd daglicht te staan, aldus de predikant. „Wij geven geen podium aan een Jodenhater. In onze gemeente bad ds. Paul Borgers sr. in de oorlogsjaren alle zondagen voor de Joden. Daarom werd hij gearresteerd en afgevoerd naar concentratiekamp Neuengamme, waar hij omkwam. Mijn eigen grootmoeder Oussoren was Joods, ik ben donateur van Christenen voor Israël en ik sta op scherp als iemand lelijke dingen over Israël zegt.”

Wat heeft de Protestantse Kerk in Nederland met de discussie te maken?

De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is formeel niet betrokken bij Kairos Sabeel Nederland. Ze is daar dus ook niet verantwoordelijk voor. De kerk kondigt op haar website wel activiteiten van deze organisatie aan. Ook werkt de Protestantse Kerk in haar diaconale afdeling Kerk in Actie samen met het internationale centrum Sabeel in Jeruzalem. Daar gaat ook geld naartoe.

Woordvoerder Marloes Nouwens-Keller heeft laten weten dat de uitspraken van Kees Blok „niet namens de Protestantse Kerk” zijn gedaan. „Deze uitspraken kunnen ook nooit namens de kerk gedaan worden, omdat ze niet in lijn zijn met het beleid van de Protestantse Kerk.”

Critici, zoals de werkgroep Vanuit Jeruzalem en Stichting Platform Appèl Kerk en Israël, vinden dat te gemakkelijk. Zij stellen dat de „onopgeefbare verbondenheid” met Israël, waarover de kerkorde van de PKN spreekt, ook betekent dat de kerk geen ruimte geeft aan Kairos Sabeel of via Kerk in Actie financiële steun verleent aan het Sabeelcentrum in Jeruzalem.

Zie ook:

„Sabeel overschrijdt een grens”, Reformatorisch Dagblad (04-03-2017)

„PKN biedt podium aan Sabeel”, Reformatorisch Dagblad (24-02-2017)

„Voorzitter Kairos Sabeel antisemitisch”, Reformatorisch Dagblad (18-02-2017)