Wat wil Van Klaveren precies?

Van Klaveren, die tegenwoordig samen met ex-PVV’er Bontes de tweemansfractie Bontes/Van Klaveren vormt, presenteert zich met zijn wet als een strijder voor het vrije woord. Ooit, namelijk tot 1970, had Nederland zijn zaakjes volgens hem prima op orde en wist iedereen wel zo’n beetje bij welke uitlatingen de grens van het betamelijke werd overschreden. Daarna is het wetboek van Strafrecht volgens hem aangevuld met allerlei vage bepalingen die rechters ook nog eens steeds ruimer zijn gaan interpreteren, zoals: het beledigen van groepen burgers of het aanzetten tot haat en discriminatie jegens hen op grond van hun godsdienst, hun geaardheid of hun ras.

Burgers weten daardoor eigenlijk niet meer goed aan welke normen ze zich in het publieke debat moeten houden, stelt Van Klaveren. Ze nemen het zekere voor het onzekere, houden zich in en als gevolg daarvan staat de vrijheid van meningsuiting volgens hem zwaar onder druk. Vandaar zijn voorstel: schrap al die groepsdelicten en beperk de strafbaarstelling tot enkelvoudige belediging, smaad, laster, bedreiging en opruiing.

Welke concrete voorbeelden voert Van Klaveren zoal aan?

Een strafbaarstelling die inmiddels veel te ver is opgerekt, is volgens hem die van het beledigen van groepen wegens hun ras. Ook uitlatingen over vreemdelingen, asielzoekers of vluchtelingen vallen daar onder, zo blijkt uit diverse vonnissen.

Van Klaveren hekelt ook de veroordeling van oud-lijsttrekker Delano Felter van de Republikeinse Moderne Partij wegens aanzetten tot haat. Felter werd in februari veroordeeld door het gerechtshof in Amsterdam omdat hij in een verkiezingsdebat homo’s had omschreven als agressieve personen met een seksuele afwijking, die hij het land uit zou smijten. Met die uitlating zette hij aan tot onverdraagzaamheid, concludeerde de rechter, maar volgens Van Klaveren wordt dat criterium nergens in de wet genoemd.

Oorzaak van de verruiming zijn volgens Van Klaveren allerlei Europese verdragen, zoals het verdrag tegen rassenhaat, waaraan ook Nederland zich heeft gecommitteerd.

Heeft Van Klaveren een punt?

Dat ons wetboek na 1970 is verruimd en aangevuld heeft zeker te maken met Europese verdragen. Maar of Nederland die bepalingen dan ook zomaar is gaan toepassen, zonder dat daar aanleiding voor is? Niet alleen etnische minderheden, ook joden en orthodoxe christenen worden in Nederland geregeld collectief beledigd en bespot, meer dan in 1970 nog viel te voorzien. Dat justitie, nadat er aangifte is gedaan, vervolging instelt, is dan niet heel verwonderlijk.

Bovendien, zijn justitie en de rechter echt zo streng? Voor de artikelen die Van Klaveren wil schrappen, worden jaarlijks hooguit honderd burgers als verdachte gedagvaard. Uiteindelijk resulteert dat in enkele tientallen veroordelingen; 57 in 2011, 66 in 2012, 64 in 2013 en 70 in 2014.

Ter illustratie: columnist Nico Dijkshoorn hekelde in 2008 de Biblebeltgemeenten die de Dodenherdenking verplaatsten vanwege de zondagsrust. Hun toelichting op dat besluit vond hij huichelachtig. „Het woord liegen staat zwart geroosterd door Satan zelf in hun voorhoofd gebrand als ze vrome verklaringen afleggen”, concludeerde hij over christenen. Redenen om hem te vervolgen, zag justitie niet.

Hoe valt dit voorstel in Den Haag?

Vooralsnog lijkt een meerderheid sceptisch over zijn plan. Dat de Raad van State kritisch is over de initiatiefwet speelt daarbij zeker een rol, maar niet als enige. De wet die Van Klaveren nu voorstelt stond in 2010, tijdens de formatie van het kabinet-Rutte I, al hoog op het verlanglijstje van de PVV. Pogingen om samen met VVD en CDA een wet te maken, strandden destijds. De twee vonden het initiatief te rigoureus. Dat ze de wet nu wel steunen, is dus onwaarschijnlijk.