De onderzoekers –onder wie de aan de Universiteit Utrecht verbonden hoogleraar sociologie Frank van Tubergen– vroegen aan zo’n 16.000 14- en 15-jarigen in Nederland, Duitsland, Engeland en Zweden of ze religieus zijn, hoe vaak ze bidden, hoe frequent ze een religieuze samenkomst bezoeken en hoe belangrijk ze hun religie vinden. Telkens maken de wetenschappers een vergelijking tussen autochtonen en allochtonen in het desbetreffende land.

De autochtone Nederlandse jeugd is het meest seculier. Bijna zes op de tien jongeren zeggen zichzelf tot geen enkele religie te rekenen. Praktisch iedereen van de ruim 42 procent die wel een godsdienst aanhangt, is christen. In Engeland is een vergelijkbaar percentage autochtone jeugd christen. In Zweden (58 procent) en vooral Duitsland (80 procent) zijn deze percentages veel hoger. In al deze vier landen krijgt de islam onder autochtone jongeren nauwelijks voet aan de grond.

Islam

Onder jonge allochtonen is niet de islam, maar het christendom de grootste religie. In Nederland is het verschil tussen beide godsdiensten het kleinst (34 procent is christen, 27 procent is moslim) en in Duitsland het grootst (54 om 31 procent). Het percentage niet-religieuzen is onder allochtone jongeren veel lager dan onder autochtone jeugd. Van Tubergen: „De grootste groep immigranten in Nederland zijn Duitsers, en daarnaast zijn er nog veel andere grote groepen uit overwegend christelijke landen. In de media staan moslims centraal, daardoor lijkt het alsof dit de grootste groep is, maar ons onderzoek laat zien dat dat niet klopt.”

Nederland telt het hoogste percentage jongeren die dagelijks bidden. Wel is er een groot verschil tussen autochtonen (10 procent bidt elke dag) en allochtonen (26 procent bidt dagelijks). Allochtone Nederlanders die christen zijn, bidden ook vaker elke dag dan allochtone Nederlandse moslims (respectievelijk 41 en 36 procent). Onder allochtone jongeren in Duitsland, Engeland en Zweden bidden juist meer moslims dan christenen elke dag. Allochtone moslims in Engeland bidden het meest; meer dan de helft doet dat elke dag.

Van de autochtone Nederlandse jeugd bezoekt minder dan 3 procent elke week een religieuze dienst. In Duitsland, Engeland en Zweden ligt dat percentage (minstens) twee keer zo hoog. In alle andere landen zijn allochtone jongeren trouwer in het bezoeken van wekelijkse diensten. Allochtone moslims in Engeland spannen de kroon: zo’n 44 procent gaat wekelijks naar de moskee. Ook relatief veel allochtone christenen in Engeland bezoeken elke week een kerkdienst, namelijk 32 procent. Van de Nederlandse allochtone christenen gaat daarentegen minder dan 18 procent wekelijks naar de kerk.

Religie is erg belangrijk voor mij, zeggen allochtone jongeren in Duitsland, Engeland en Nederland in meerderheid. In al deze landen en ook Zweden zeggen zelfs negen op de tien moslims dit. Autochtone jeugd daarentegen vindt religie een stuk minder relevant. Is dat in Duitsland nog meer dan een kwart; in Zweden is dat gedaald tot nauwelijks 14 procent.

Secularisatie

De onderzoekers vergeleken verder hoe verschillende generaties zich tot religie verhouden. Allochtonen van de tweede generatie zijn het meest religieus. Autochtone jongeren zijn vaak minder godsdienstig dan hun ouders. Moslimjeugd is doorgaans minstens zo religieus als de vorige generatie.

Als er sprake is van verandering in godsdienstigheid, worden moslims eerder minder dan meer religieus. Het is echter te vroeg om op basis van deze studie te concluderen dat steeds meer moslimjongeren seculariseren, schrijven de onderzoekers. Volgens hen toonden eerdere studies herhaaldelijk aan dat mensen op latere leeftijd, bijvoorbeeld als ze trouwen of een kind krijgen, godsdienstiger worden.

In bijna alle onderzochte landen geldt dat meisjes vaker dan jongens zijn aangesloten bij een religieuze gemeenschap. Ook zijn er iets meer meisjes dan jongens die elke dag bidden. Onder moslims geldt juist weer dat mannen religieuzer zijn dan vrouwen. Zo bidden islamitische jongens vaker dan islamitische meisjes. Ook komen meisjes heel wat minder vaak in de moskee dan jongens.