Piet van der Steen: De liturgie is een wekelijks hoogtepunt
Piet van der Steen (73) viert zaterdag 8 en zondag 9 oktober zijn gouden jubileum als organist van de oudkatholieke Ste.-Gertrudiskathedraal in Utrecht. Zaterdagmiddag geeft de musicus om 14.30 uur een jubileumconcert. Zondag wordt er tijdens een feestelijke dienst eveneens aandacht aan het jubileum besteed.
Is de kathedraal zo’n bijzondere plek, dat hij er een halve eeuw bleef? Van der Steen: „Ik heb nooit de behoefte gehad om weg te gaan. Ik ben van huis uit oudkatholiek en heb in de domstad mijn muzikale opleiding genoten. Ik ben helemaal vergroeid met die kerk. Als organist, maar ook in bisschoppelijke commissies voor orgelbeheer en liturgie.”
Het orgel dat sinds 1968 in de kathedraal staat –een tweeklaviers instrument van Blank met 21 stemmen– is weliswaar middelgroot, maar het voldoet prima, zegt de jubilaris. „Beneden in de kerk heeft het een kolossale uitstraling. Het is net geen neobarok meer, maar het heeft daar nog wel een staartje van meegekregen. Het heeft bijzonder fraaie grondstemmen. Ik kan er m’n muzikale ei goed kwijt.”
Op het programma voor het jubileumconcert staat muziek van Vierne, Reger, Messiaen, Ligeti en Wammes. „Mijn muzikale identiteit begint in de late 19e eeuw. Natuurlijk speel ik ook wel Bach, met name in de liturgie. Maar mijn muzikale wereld bestaat toch vooral uit 19e-eeuwse componisten als Franck, Widor, Reger, Karg-Elert en 20e-eeuwse componisten als Messiaen, Duruflé en Alain. Sinds de jaren 90 speel ik ook veel muziek van Nederlanders als Daan Manneke, Ton de Leeuw en Joep Straesser. Van de laatste heb ik alle orgelwerken op cd gezet. Die muziek is wel een beetje voor de fijnproevers.”
Ter gelegenheid van zijn jubileum vroeg Van der Steen Ad Wammes een gelegenheidswerk te schrijven. Daar is het tien minuten durende stuk ”Wind + Unwind” uitgerold. „Het gaat om spanning opbouwen (het opwinden van een klok) en weer ontspannen (afwinden). Als een van de weinige keren zal het volle orgel te horen zijn, waarna het de laatste drie minuten steeds zachter gaat, tot het stuk op een enkele strijker eindigt. Ik ben heel blij met het werk.”
Van der Steen presenteert ook een jubileum-cd met muziek van Reger. De orgelwerken speelde hij op het Maarschalkerweerdorgel in de Peperbus in Zwolle, een harmoniumwerk nam hij op in de oudkatholieke kerk van Aalsmeer. „Reger schreef één origineel werk voor harmonium: de Romanze in a-moll. Heel mooi.” Het harmonium heeft de jubilaris altijd geïntrigeerd. „Ik heb veel gezocht naar oorspronkelijke harmoniummuziek. Ik stuitte op werk van Franck, Guilmant, Karg-Elert. Ontzettend boeiend. Zodoende heb ik meegewerkt aan een soort revival van het instrument.”
Wat terugblikkend op vijftig jaar hoogtepunten zijn? „Ik heb niet één specifiek hoogtepunt. Alles wat ik in de Ste.-Gertrudiskathedraal heb mogen doen, is bijzonder. Ik ervaar het altijd weer als een feest om de liturgie, die bij ons heel verzorgd is, te spelen. Dat is telkens weer een hoogtepunt.”
