Weer is er een aantal stukken snelweg aangewezen waarop voortaan 130 kilometer per uur gereden mag worden. Ik snap het: harder rijden is sneller van A naar B. En wat is het fijn als je het gaspedaal nog dieper in kan drukken en over de snelweg kan zoeven. Je auto wil ook wat: die is er niet voor niets op ingericht ook eens lekker los te kunnen gaan. Rek je het nog een beetje op, dan rijd je 135 kilometer per uur. Daar kun je nog eens mee thuiskomen.

Tegen een BMW die 130 scheurt, valt alleen al vanwege het geluid weinig in te brengen. Ik doe het toch maar, tegen beter weten in.

Obsessie

Allereerst verbaas ik me over de obsessie met snelheid, die met deze maatregel van de overheid ruim baan krijgt. „Het hoeft niet mooi te zijn, als het maar hard is” krijgt als variant: „Er hoeft geen doel te zijn, als het maar hard gaat.” Waar het doel wegvalt, heiligen we de middelen. Waar de bestemming ontbreekt, verklaren we de weg tot doel. De snelweg staat symbool voor de tijd. En daar moet je zo hard mogelijk op kunnen rijden.

De obsessie met de snelheid staat in het grotere kader van een obsessie met bewegelijkheid. We bewegen ons over de wereld. Afstanden zijn obstakels die met groot gemak dienen te worden genomen. Dat schept zijn eigen paradoxen. Als iedereen wil bewegen, staan we stil in de files. We vliegen de halve wereld af naar een exotisch vakantieoord, waar we stilte en rust willen vinden.

Allemaal zitten we in deze vliegende draaimolen. We voelen allemaal wel aan dat we zo veel missen. Wie over de wegen raast, heeft geen enkele binding met een omgeving. Wie hoog in de lucht vliegt, heeft geen enkele band met de oceanen en bergketens beneden. Het is ons lot. We zijn de losgeslagen kosmopolieten. Geen wonder dat we van de weeromstuit weer de lofzang van het lokale bezingen en weer de waarde van het eigen dorp ontdekken.

Symboolpolitiek

Het verhogen van de maximumsnelheid naar 130 kilometer per uur is symboolpolitiek. Vergeleken met iemand die 120 rijdt, ben je vanuit Groningen nog geen kwartier eerder in Maastricht. Tel uit je winst. Intussen heeft deze politiek schadelijke gevolgen. De hogere emissie van koolstofdioxide, stikstofoxiden en fijnstof is aanzienlijk. Nota bene, de inkt van het klimaatakkoord in Parijs is amper droog, of we zetten hier de kraan open. Daarmee is het voordeel dat 400 windmolens brengt teniet gedaan.

Intussen neemt ook de geluidsoverlast toe. Dat kan hen die voortrazen over de weg misschien niets schelen, maar de dorpelingen langs de snelweg wel. Toen de A2 vijf rijstroken kreeg, was met hen afgesproken dat 100 kilometer per uur de limiet zou zijn. Ook dat wordt nu losgelaten. De burgers moeten niet zeuren. Geluid is bewegen en dat is leven. Voor stilte moet je hier niet wezen. Niets is stiller dan een herfstblad dat van de bomen valt, maar even later komt er een meneer met een bladblazer die met veel lawaai de bladeren wegblaast. De wereld gaat aan lawaai ten onder. We doen daar allemaal aan mee. Maar moet je er dan nog eens een schepje bovenop doen?

Overheid, wees wijs. Zorg voor bereikbaarheid, maar faciliteer niet het gedrag van de automobilist die moeite heeft zich te bedwingen en gas wil geven. Overheid: laat je niet klakkeloos meenemen in de vaart der volken, maar ga zitten, zoek een stille zaal, spreek bedachtzaam en bedenk: wijsheid is maat houden. Als je dat niet doet, moet je er niet gek van opkijken dat je al ingehaald bent nog voor je naam in enig geschiedboekje vermeld is.

De auteur is scriba van de Protestantse Kerk in Nederland.