Jan de Wit studeerde Engelse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden. Sinds 2013 is hij docent aan de lerarenopleiding Engels aan de Hogeschool Rotterdam. Hij is nog maar kort gehuwd en enkele weken geleden vader geworden. Met zijn gezin behoort De Wit tot de gereformeerde gemeente te Gouda. Als voorzitter van Stichting De Tabernakel volgt hij Wim Hasselman op.

Tijdens zijn studie in Leiden kwam De Wit voor het eerst in aanrakingen met de puriteinen. „Ik ontdekte dat Engelse toneelschrijvers zoals Shakespeare en Ben Jonson vaak een karikatuur van hen schetsten, alsof het altijd mensen zouden zijn die met het vingertje in de lucht iedereen van Godslastering beschuldigden. Heel overtrokken natuurlijk.”

Bij lezing van de puriteinen ging er een wereld voor De Wit open, zegt hij. „In mijn persoonlijke leven kende ik een worsteling om tot de zekerheid van het heil te komen. Altijd was er die knagende twijfel of ik me niet bedroog. Totdat ik een preek las van Ebenezer Erskine over Hebreeën 10, over de zekerheid van het geloof. Het was alsof er een last van me afviel. Mijn zekerheid ligt niet in mijn gevoel, maar in de objectieve beloften van God. De zekerheid van het gevoel volgt op de zekerheid van het geloof en de zekerheid van het geloof richt zich op Gods beloften. Zo las ik het ook in ”Des christens groot interest” van William Guthrie. Het was als een beker water voor mijn ziel.”

Stichting De Tabernakel geeft sinds 1999 „preken met verwachting” uit. Wat mogen dat voor preken zijn? „Het gaat om in het Nederlands vertaalde preken van Engelstalige, puriteinse schrijvers. Noem het puriteins georiënteerde oudvaders. We willen daarmee mensen in Nederland bekend maken met de manier waarop puriteinen zondaars nodigen tot de Zaligmaker. Ze wijzen op de noodzaak om te komen tot het heil dat in Christus te vinden is.”

Nederlandse oudvaders

Dat doen Nederlandse oudvaders ook, erkent De Wit. „Toch verwoorden de puriteinen de ruimte die in Christus te vinden is kernachtiger. Nederlandse oudvaders denken vooral vanuit de soevereiniteit van God, terwijl de puriteinen meer de verantwoordelijkheid van de mens benadrukken. Maar het is niet goed om het ene tegen het andere uit te spelen. Dat bedoelen we niet. Het ene sluit het andere niet uit.”

Veel puriteinen preekten een ruim aanbod om te Christus te komen, zegt hij. „Ze zullen niet zo gauw spreken over voorwaarden waaraan de zondaar moet voldoen om tot Christus te komen. Ze roepen op om te komen tot Hem zoals we zijn. Dat betekent echter nog niet dat ze ruimer zouden zijn dan Brakel, Hellenbroek of Koelman.”

De Wit noemt de namen van de gebroeders Erkine, Boston, Durham, Spurgeon, Ryle en Beeke. „Spurgeon, Ryle en Beeke zijn weliswaar geen puriteinen, maar gaan wel in hun voetsporen, zij spreken in hun geest.” De Wit zou wel meer preken van John Owen in het Tabernakelfonds willen opnemen. „Voor hedendaagse begrippen zijn die echter wat ingewikkeld en uitgebreid.”

Te laat

De nieuwe voorzitter noemt het „een uitdaging” om de puriteinen objectief te lezen. „In Nederland hebben we allemaal onze eigen denkkaders, maar soms moet je die ook een keer los durven te laten. Sommigen denken erg vanuit de uitverkiezing, maar de Erskines rekenen daar grondig mee af. De verkiezing moet je wel laten staan, maar de verantwoordelijkheid van de mens ook. Waar het om gaat, is dit: de zondaar moet tot Christus komen, nu, op dit moment, want morgen is het wellicht te laat. De boodschap is: Gelooft in de Heere Jezus Christus en ge zult zalig worden. Boston zegt: Iedere zondaar is welkom bij Hem. Sluit dat ellendekennis dan uit? Nee, want juist vanuit de kennis van de ellende, vanuit de wetenschap dat we Christus nodig hebben tot verzoening van onze zonden, zal de zondaar komen.”

Objectief de Bijbel lezen zou voor scherpslijperij kunnen bewaren en veel discussie kunnen voorkomen, denkt De Wit. „Wat zou het mooi zijn als de puriteinen ons daarbij helpen. Soms moet je ook willen accepteren dat oudvaders iets zeggen wat niet in ons straatje past. En ze waren het soms ook best oneens met elkaar, zonder dat dat direct verwijdering gaf. Van Jonathan Edwards is bekend dat hij het weleens oneens was met zijn grootvader Solomon Stoddard. Toch had hij veel achting voor hem en dienden ze eensgeestes dezelfde gemeente. Brakel en Comrie zaten ook niet in alles op dezelfde lijn, maar toch worden ze in grote delen van de gereformeerde gezindte geacht.”

www.tabernakel.nl