De graffitileuzen op de muren zijn helder. ”Berlin liebt dich nicht” of, ”No more Rollkoffer”; wanneer het om feesttoeristen gaat, verliezen de normaal zo tolerant ingestelde Berlijners in de wijk Friedrichshain-Kreuzberg steeds sneller hun geduld. Deelstadburgemeester Monika Herrmann (Groenen) doet sinds vorig jaar ook een duit in dat zakje. Ze wil een gedragscode voor toeristen. Die mogen minder keet trappen en herrie maken, en ze eist meer respect van het bezoek voor de oorspronkelijke Berlijners.

Het voorstel doet veel Duitsers zich achter de oren krabben. Wat is er aan de hand wanneer de gewoonlijk zo onbehouwen Berlijners van anderen betere manieren verlangen?

”Generatie easyJet” worden de indringers schamper genoemd. Ze komen met budgetvliegmaatschappijen gevlogen naar het hippe Berlijn, dat weliswaar arm maar ook heel aantrekkelijk is, zo typeerde voormalig burgemeester Wowereit het zo’n tien jaar geleden. Rap breidde het aantal feestlocaties zich over de hele stad uit.

Supermarktjes en kleine groentewinkels weken voor cafés. Woningen werden hostels of worden verhuurd als vakantiehuisje. En wanneer de avond valt, waggelt een lange stoet aan dronkenlappen over de Oberbaumbrücke.

Met zo veel bezoekers krijgt Berlijn volgens Björn Lisker met dezelfde kwesties te maken als Barcelona, Amsterdam en Londen. Hij is woordvoerder van de campagne VisitBerlin, die toeristen naar de hoofdstad moet lokken. Van gedragscodes moet hij niets hebben. „Verbodsborden zijn niet de juiste manier”, zei hij in een lokale krant in reactie op het voorgestelde etiquettelijstje.

’s Nachts geen herrie maken, niet in de parken plassen: hoe serieus worden dergelijke verboden genomen? Berlijn moet het speelser aanpakken, aldus Lisker. Acteurs die op ludieke wijze toeristen eraan helpen herinneren dat de buurtbewoners graag willen slapen, lijkt hem een beter plan. De deelstadburgemeester oppert inmiddels rolkoffers met geluidsarme wieltjes.

In Spanje worden hinderlijke bezoekers op een andere manier aangepakt. Zuippartijen op het strand van Mallorca zijn taboe, wie in zwemkleding door Barcelona slentert wordt op de bon geslingerd. Ontbloot bovenlijf? Dat kost je dan 120 euro.

Maar of die aanpak in Duitsland werkt? Lang was er nauwelijks een wanklank te horen, want toerisme en de altijd maar doorgaande feesten brengen Berlijn veel geld in het laatje. Sterker nog: bij het ontbreken van grote bedrijven en andere werkgevers is toerisme een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor de immer armlastige stad.

De nette en onbeschofte toeristen zorgen samen jaarlijks voor een omzet van 10 miljard euro. Meer dan 275.000 Berlijners verdienen hun brood in deze sector. Al te veel gescheld op de lawaaierige ”Turis” kan Berlijn zich dus helemaal niet permitteren.

De afgelopen tien jaar is het aantal toeristen in de Duitse hoofdstad verdubbeld. In 2014 waren het er bijna 12 miljoen, een absoluut record. Daar wil de lokale politiek van profiteren. Vorig jaar voerde de Berlijnse senaat een ”toeristenbelasting” in: 5 procent van de netto-overnachtingsprijs.

Sindsdien verschijnen er steeds meer mensen in korte broek en op slippers aan de balie. Ze beweren op zakenreis te zijn om maar niet te hoeven betalen. Toch bracht de nieuwe heffing in de eerste zes maanden na de invoering al 9 miljoen euro op.

Nu ontdekt de Berlijnse politiek ook de negatieve kanten van de aanzwellende toeristenstroom. En dan gaat het niet alleen om de herrieschoppers, maar ook over het dalende woningaanbod in het centrum wanneer steeds meer appartementen als vakantiehuisje worden gebruikt. De klacht klinkt dat kamerverhuursites zoals Airbnb de echte bewoners uit het centrum jagen.

Daarom heeft Berlijn de maatregel ”Zweckentfremdungsverbotsverordnung” ingevoerd. Eigenaren moeten eerst een vergunning aanvragen voor ze een appartement voor toeristische doeleinden mogen gebruiken en huurwoningen mogen niet op Airbnb worden aangeboden. Het is vooral een papieren voorschrift, want er is maar een handjevol controleurs beschikbaar. Daarom wordt klikken aangemoedigd.

Vooralsnog hebben de Berlijners nog geen ludiek antwoord gevonden op de rumoerige toeristen. De vakantievierders zelf horen het gemopper nauwelijks – als ze het Duits al verstaan. En bovendien laten ze de kassa verleidelijk rinkelen. Een lelijke spagaat voor het stadsbestuur.

De buitenlandredactie brengt deze zomer een serie over ergernissen in het buitenland. Vandaag deel 1: Duitsland.