Peter de Haan, voorzitter van de plaatselijke commissie die verantwoordelijk is voor alle activiteiten in de dorpskerk, is enthousiast over het eeuwenoude gebouw én over de inzet van vrijwilligers.

Hoe oud is de kerk van Huizum en wat zijn bijzondere kenmerken van het gebouw?

„De kerk is bepleisterd, maar in de muren is tufsteen uit de 12e eeuw aangetroffen. Daarmee is de kerk het oudste nog bestaande monument van de stad Leeuwarden. Dr. Justin Kroesen van de Rijksuniversiteit Groningen schreef dat de kerk „een van Frieslands mooiste interieur­ensembles” heeft.

Dat is dan ook de reden dat de stichting voor het eerst een kerk in een stad heeft overgenomen. Het interieur heeft nog diverse middeleeuwse elementen, zoals een wasbekken (piscinanis), bedoeld voor de rituele handwassing, en gebeeldhouwde schotels aan het houten gewelf. Op een van die schotels staat Johannes de Doper afgebeeld, aan wie de kerk in de middeleeuwen werd gewijd.

Verder staat de enige Friese preekstoel van voor de Reformatie in Huizum. De achtzijdige eikenhouten kuip in renaissancestijl –op een zuil met sierlijke consoles– is uniek. In de protestantse tijd, in 1604, werd er een sierlijke messing arm met een koperen doopschaal aan de preekstoel bevestigd. De kerk heeft verder prachtige koorbanken. De oostelijkste is deels ook van voor de Reformatie. Dat komt in het noorden alleen in Huizum en in het Groningse Holwierde voor.

De vloer bestaat voor een groot deel uit historische grafzerken, deels van vóór de Reformatie en deels uit de glorietijd van Friese zerkbeeldhouwkunst, rond 1600. De zerken herinneren aan pastoors, dominees en adellijke heren. De bakstenen toren stamt uit de 13e eeuw.”

Wat betekent deze kerk voor Huizum?

„Eeuwenlang functioneerde ze voor het toen nog zelfstandige dorp Huizum, onder de rook van Leeuwarden. In de Tweede Wereldoorlog werd Huizum bij Leeuwarden gevoegd. Nu ligt het dorp in het geografische midden van de stad. De protestantse gemeente hield er vanwege het teruglopende bezoekersaantal de laatste jaren geen reguliere kerkdiensten meer.

Nadat de Stichting Oude Friese Kerken het rijksmonument, de omliggende oude begraafplaats en het nevengebouw De Voorhof onder haar hoede heeft genomen, is het behoud van het monument verzekerd. Ook kreeg de kerk een nieuwe functie.

Wat bleef zijn rouw- en trouwdiensten. Betrokkenen houden voor dergelijke gebeurtenissen van deze monumentale ruimte met een bijna 900 jaar oude kerkgeschiedenis. De gemeente Leeuwarden heeft de kerk nu ook als burgerlijke trouwlocatie aangewezen. Naast de kerk is een liefdesbruggetje over de Wirdumervaart waaraan pasgehuwden een slot kunnen hangen als symbool van hun verbintenis.

Sinds de overdracht zijn er al veel concerten geweest. Soms wordt de kerk daarvoor afgehuurd, maar de plaatselijke commissie heeft ook een eigen programmering. Elke derde vrijdag van de maand is er tussen 17.00 en 18.00 uur een concert als rustmoment tussen de werkweek en het weekend. Ook worden er lezingen gehouden door prominente Nederlanders. Bij de eerste 5 meilezing door Pieter Winsemius was de kerk tjokvol. Volgend jaar komt Jan Terlouw. Op 2 oktober houdt prof. Marita Mathijsen de Slauerhofflezing.”

Wat zijn uw verwachtingen van Tsjerkepaad?

„Onze kerk doet al jaren mee aan Tsjerkepaad. De werkgroepleden die voor de protestantse gemeente inzetbaar waren, helpen nog steeds. Ook nieuwe vrijwilligers werken mee. De opkomst is afhankelijk van het weer. We zouden graag zien dat nog meer klanten van nabijgelegen grote winkels een kijkje in de kerk komen nemen.

Sinds dit jaar ligt de kerk aan fietsroute 67 van het knooppuntennetwerk. Volgend jaar wordt de Wirdumervaart in Leeuwarden een sloepenroute. Dan is de kerk zelfs per boot bereikbaar. Dat schept verwachtingen voor toekomstige toeristische seizoenen. Met Tsjerkepaad willen we zowel het cultureel erfgoed als de nieuwe activiteiten in de kerk onder de aandacht brengen. Op een groot informatiepaneel staat nu informatie over de historie van en over actuele evenementen in de kerk.”

Wat is uw bijzonderste ervaring in de kerk?

„Voor mij als voorzitter is dat het enthousiasme waarmee vrijwilligers, zowel gelovigen als ongelovigen, zich het afgelopen jaar hebben opgegeven voor ons werk. Dat zijn nu ruim veertig mensen die meehelpen aan de werkgroepen, het beheer en de catering. Ik hoor vaak: Dit is werk waar je bij wilt horen. Bij een willekeurig gebouw krijg je dat niet voor elkaar, bij dit iconische monument met 200 zitplaatsen dat toch intiem en sfeervol blijft, lukt dat wonderbaarlijk goed.”

Wat moeten bezoekers echt zien?

„Verschillende elementen maken de kerk uniek. Maar het is juist het totale ensemble, dat volgens dr. Kroesen „tot de top van Friesland behoort”, dat een bezoek rechtvaardigt. Tegelijkertijd met Tsjerkepaad kan men dit jaar in de kerk een groepsexpositie bewonderen, de eerste in haar historie. Die is gewijd aan afbeeldingen (schilderijen, etsen, kunstfoto’s) van de kerk. Dat vonden we heel passend bij Tsjerkepaad. Onze oproep om afbeeldingen beschikbaar te stellen, leidde tot verrassend mooi werk.”

Waarmee is een bezoek aan de Dorpskerk Huizum te combineren in de regio?

„Men kan gratis parkeren bij Intratuin en wandelen of fietsen door het karakteristieke oude Huizum, het naastgelegen Abbingapark en langs de mooie groene long van de Potmargezone.”

Ruim 250 Friese kerken openen tot en met 13 september op zaterdagmiddag hun deuren in het kader van Tsjerkepaad 2014. Wekelijks wordt een van de deelnemende kerken voor het voetlicht gehaald. Dit is de achtste aflevering. 

www.tsjerkepaad.nl voor deelnemende kerken.

Dorpskerk Huizum in Leeuwarden

De Dorpskerk Huizum in Leeuwarden is sinds 2013 eigendom van de Stichting Oude Friese Kerken.

De plaatselijke commissie Dorpskerk Huizum beheert het gebouw. De commissie bestaat uit verschillende werkgroepen: lezingen, concerten, exposities, Tsjerkepaad, pr en begraafplaats.

Locatie dorpskerk: Huizum Dorp 67 in Leeuwarden.

Locatie van nevengebouw De Voorhof: Huizum Dorp 57 in Leeuwarden.

Geopend tijdens Tsjerkepaad: alle zaterdagen van 5 juli tot en met 13 september, van 13.30 tot 17.00 uur.