De zwarthouten Ludenkapel van de Nederlandse Protestanten Bond staat verscholen tussen geboomte, aan de rand van Doorn. Een simpel bordje laat weten dat zondagmorgen om kwart over tien een samenkomst wordt gehouden. ”Homo Sapiens”.

De website van de vrijzinnige geloofsgemeenschap geeft duidelijkheid over de raadselachtige vermelding. „Naast de maandelijkse Homo Ludensvieringen (naar „de spelende mens” van Johan Huizinga) wordt er op een andere zondag in de maand een bijeenkomst georganiseerd met een gastspreker of -performer die over een thema uit het weidse veld van zingeving en levensbeschouwing iets wijs te berde brengt.”

Om halfdrie en halfzeven zitten de hersteld hervormden van Langbroek in het Scandinavisch aandoende kerkje. Donderdagmiddag houdt de vrijzinnige ds. M. Roos er pastoraal spreekuur. Donderdagavond vult het kerkzaaltje zich met bezoekers van de diensten die worden belegd door het hervormd-gereformeerd comité. Meestal komen er zo’n 35 mensen, met een enkele uitschieter naar boven.

Het bestuur is geslonken tot twee leden: veehouder in ruste B. M. van Dronkelaar uit Woudenberg en administrateur Hans Marchal uit Langbroek. Van Dronkelaar, die sinds 1989 deel uitmaakt van het bestuur, nodigt de predikanten uit. Marchal, die in 2005 in het bestuur kwam, behartigt de financiën. Vergaderen doen ze niet. „Dat is volgens mij nooit gebeurd”, zegt Van Dronkelaar. „Als er iets te bespreken valt, kan dat na de dienst. Of we bellen elkaar even op.”

Voedsel

In principe wordt er elke donderdagavond in de Ludenkapel dienst gehouden. Behalve als eerste kerstdag of oudejaarsavond op een donderdag valt. Statuten heeft het hervormd-gereformeerd comité Doorn niet meer. Die lagen bij het inmiddels overleden oud-bestuurslid Stelwagen. „Zijn dochter heeft geen idee waar ze moet zoeken.”

De inhoud kent Van Dronkelaar uit zijn hoofd. Het organiseren van doordeweekse diensten in Doorn, waar hervormde predikanten voorgaan die zich verbonden weten met Schrift en belijdenis en een bevindelijke prediking brengen.

Ook de bestuursleden dienen volgens het document belijdend lid van de Hervormde Kerk te zijn. Dat werd steeds moeilijker. Al vele jaren behoren de meeste bezoekers tot afgescheiden kerken. „Oud gereformeerd, christelijk gereformeerd, gereformeerde gemeente synodaal, uitgetreden… Het zijn oecumenische diensten geworden.” Om te voorkomen dat er een eenmansbestuur zou ontstaan, is er enigszins gemarchandeerd met de statuten. Marchal behoort tot de christelijke gereformeerde kerk van Driebergen.

Van Dronkelaar sloot zich in 2004 aan bij de hersteld hervormde gemeente van Woudenberg. De doordeweekse diensten in Doorn bezocht hij al voor zijn trouwen, samen met zijn moeder. „Omdat we te weinig voedsel kregen in de hervormde gemeente van Woudenberg. Mijn moeder kerkte daar ten slotte helemaal niet meer. Ze bleef wel lid, maar las op zondag thuis een preek.”

Gekrookte Riet

In het verleden gingen de predikanten J. Catsburg, J. P. Verkade en A. J. Wijnmalen veel in Doorn voor. Vooral aan ds. Wijnmalen bewaart Van Dronkelaar dierbare herinneringen. „Aan het eind van de dienst zei hij vaak: „En gij, volk van God, gij die geen vreemdeling van Gods werk zijt.” Als dat volk er mocht zijn.”

Sinds de kerkscheuring vraagt de gepensioneerde veehouder uitsluitend predikanten van de Hersteld Hervormde Kerk, al kostte het hem moeite om afscheid te nemen van predikanten als L. H. Oosten en D. J. Budding. „Temeer omdat die in hun jonge jaren bij ons orgel hebben gespeeld. Maar ja, je moet toch een beetje één lijn trekken.”

Voor de organisten legt hij de norm minder nauw. „De een is lid van de gereformeerde gemeente in Nederland te Ederveen, de ander van de gereformeerde gemeente in Zeist.”

De huidige voorgangers behoorden in het verleden vrijwel allemaal tot de kring rond het blad Het Gekrookte Riet. „Dat is de prediking waarbij we ons thuis voelen.” Van medebestuurslid Marchal zouden ook sommige predikanten van vrije gemeenten voor mogen gaan, maar daar is Van Dronkelaar nog niet aan toe. „We zijn van oorsprong een hervormd-gereformeerd comité. Zolang er onder de hervormde predikanten nog bediening is, moeten we daar niet van afwijken.”

Spanningen geeft dit standpunt niet. „We zitten gelukkig aardig op dezelfde lijn.” Uitbreiding van het bestuur zit er niet in. „Er komen nog maar een paar hervormden.” Ook het aantal afgescheiden bezoekers loopt langzaam terug. „Je hebt in deze streek plenty keuze, ook doordeweeks, De oud gereformeerden in Doorn hebben soms op dezelfde avond dienst als wij.” Toch hoopt Van Dronkelaar vurig dat de diensten in de Ludenkapel voortgang kunnen blijven vinden. „Het is altijd een goede plaats om te zijn, niet alleen voor mij. De predikanten ervaren bij ons afname.”

Volgende week: Mannenvereniging Calvijn te Hilversum.


serie In de marge

Vrije gemeenten, evangelisaties en comités. Vandaag deel 6: het hervormd-gereformeerd comité in Doorn (Utrecht).

Hervormd-geref. comité te Doorn

Het hervormd gereformeerd comité Doorn werd opgericht in 1960. Aanleiding was de opheffing van de hervormde evangelisatie te Driebergen. Die belegde vele jaren doordeweekse diensten, maar ging aan het eind van de jaren vijftig op in de plaatselijke hervormde gemeente. Omdat de lijn van de Gereformeerde Bondspredikanten die daar voorgingen een andere was dan die van de voorgangers van de evangelisatie, besloten enkele inwoners van Driebergen doordeweekse samenkomsten in Doorn te gaan beleggen. De huidige voorgangers behoren tot de Hersteld Hervormde Kerk.