Als zijn gemeente wordt aangeduid als vrij, reageert ds. Onderdelinden (62) onmiddellijk. Dat klinkt hem te vrijgevochten, terwijl hij zich gebonden weet aan de Schrift, de gereformeerde confessie en de Dordtse kerkorde. Daarom gebruikt hij consequent de benaming ”zelfstandige oud gereformeerde gemeente”.

In Rijssen speelt het probleem niet. Daar spreekt men over ”Bevervoorde”, naar de straat waaraan het kerkgebouw ligt. In de consistorie hangt het portret van ds. J. van Wier, aan wie de gemeente haar zelfstandigheid dankt. Ernaast kregen foto’s van zijn opvolgers een plaats: de predikanten H. A. Vosman, A. Kot, J. Goudriaan en J. van Prooijen. De huidige voorganger ontbreekt nog in de rij. De traditie schrijft voor dat zijn portret pas wordt toegevoegd na vertrek of overlijden.

De voormalige docent groeide op in een middenorthodox gezin in Schiedam en was enige tijd ouderling in „een vrijzinnige gemeente met zo nu en dan meneer pastoor op de preekstoel. Onze huwelijksbijbel is een Nieuwe Vertaling met de handtekening van een vrouwelijke ouderling erin.”

Kort nadat Onderdelinden tot ouderling was verkozen, greep God in zijn leven in. Hij ging op zoek naar de waarheid en bezocht doordeweekse diensten van het hervormd comité in Vlaardingen. „Daar werd ik steeds meer naar en door het Woord getrokken.” Na het behalen van de mo-akte theologie en enkele jaren studie in Utrecht volgde in 1987 zijn bevestiging tot voorganger van de hervormde evangelisatie te Driedorp. Zes jaar later nam de hervormde godsdienstonderwijzer het beroep van de vrije oud gereformeerde gemeente te Oldebroek aan.

Sinds 2009 dient ds. Onderdelinden de oud gereformeerde gemeente van Rijssen, die ruim 250 leden en doopleden telt. Het aantal kerkgangers ligt rond de 220. „Er zijn er die korte of langere tijd bij ons kerken vanwege omstandigheden in hun eigen gemeente. Ze ervaren deze gemeente als een schuilplaats.”

Het wegtrekken van jonggehuwden nam de laatste jaren af, waardoor het ledental groeit en de gemiddelde leeftijd daalt. Onder ds. Onderdelinden kwamen er naast de vrouwenvereniging twee jeugdverenigingen, een Bunyan­kring en kinderoppas tijdens de morgendienst. „Ik heb niets met activisme, maar gemeente en gemeenschap horen bij elkaar.”

Naast de zondagse diensten, om halftien en halfzeven, houdt de predikant van Bevervoorde tussen dankdag en biddag op woensdagavond Bijbellezingen. De rest van het jaar behandelt hij eens in de maand een werk van Bunyan. Die avonden trekken ook leden van de plaatselijke gereformeerde gemeenten en de hersteld hervormde gemeente. Met de predikanten daarvan kan ds. Onderdelinden goed overweg. Als trouw bezoeker van de Leicesterconferentie en voorzitter van de Balkanzending heeft hij ook de nodige contacten over de grens.

Convenant

Met de zelfstandige oud gereformeerde gemeenten in Ede, Hendrik-Ido-Ambacht, Oldebroek en Terneuzen heeft de gemeente van Rijssen een meer dan vriendschappelijke relatie. Ze stelden een convenant op onder de titel ”Eenparig in vrijheid”, waarin is vastgelegd wat deze gemeenten bindt en afspraken zijn vastgelegd. Onder meer over de procedure die wordt gevolg wanneer iemand zich geroepen weet tot het ambt van dienaar des Woords. „Om elkaar tot een hand en een voet te zijn.”

Het moderamen bestaat uit de predikanten J. Goudriaan van Ede, J. van Prooijen van Hendrik-Ido-Ambacht, D. C. Flapper van Oldebroek en C. L. Onderdelinden van Rijssen, plus uit alle gemeenten een ouderling. Aan de jaarlijkse landelijke vergadering nemen de voltallige kerkenraden deel. Eind maart is het weer zo ver, deze keer in Rijssen.

Op zijn vrije zondagen dient de predikant van Bevervoorde de oud gereformeerde gemeenten van Terneuzen en Aalburg en de vrije hervormde gemeente van Scherpenisse. Doordeweeks preekt hij ook in enkele hersteld hervormde gemeenten en evangelisaties.

Een aantal vrije gemeenten sloot zich na 2004 bij de Hersteld Hervormde Kerk aan. „Vaak voor continuïteit in de preekvoorziening. Dat kan ik begrijpen. Ik verheerlijk het zelfstandige niet, maar ik weet hoe ik in Oldebroek ben gekomen. Daarom sta ik er wat anders in, hoewel ik vrienden in verschillende kerkverbanden heb.”

Bovendien laat de cultuur van een autonome gemeente zich niet zomaar terzijde schuiven, weet ds. Onderdelinden. „Ik hoef niet zo nodig bij een groot verband te behoren. Ik weet me dienaar van het Woord, niet minder en niet meer. Daarin voel ik me van harte verbonden met allen die uit innerlijke overtuiging en persoonlijke ondervinding verkondigen dat Christus Jezus in de wereld is gekomen om de zondaren zalig te maken, van welke ik de voornaamste ben. Dan maakt het mij niet uit of ze een zwart pak dragen of in een rood overhemd rondlopen, zoals ik in Oost-Europa wel meemaak. Door mijn achtergrond en ervaring zegt de buitenkant me niet alles meer.”

Volgende week: evangelisatie Het Mosterdzaadje te Gortel.


Oud gereformeerde gemeente te Rijssen

De oud gereformeerde gemeente te Rijssen besloot in 1933 over te gaan naar de Gereformeerde Gemeenten, maar op het laatst zag ds. J. van Wier daarvan af. Een gedeelte van de gemeente bleef hem trouw. In 1939 werd er een nieuwe kerk gebouwd aan de Bevervoorde, zeven jaar later sloot de gemeente zich weer aan bij de federatie van Oud Gereformeerde Gemeenten. Na het overlijden van ds. Van Wier, in 1953, ging ouderling H. A. Vosman een stichtelijk woord spreken. Omdat de classis dit uiteindelijk niet sanctioneerde, koos de gemeente in 1963 wederom voor zelfstandigheid.

serie In de marge

Vrije gemeenten, evangelisaties en comités. Vandaag deel 4: de zelfstandige oud gereformeerde gemeente (Bevervoorde) in Rijssen (Overijssel).