Dat incontinentie­materiaal er in soorten en maten is, had Anneke Pool zich altijd wel gerealiseerd. Maar tot een paar maanden geleden reikte haar kennis niet zo ver dat ze het verschil tussen luiers van Tena Comfort en van Tena Flex gedetailleerd kon aangeven. Inmiddels kan ze dat wel. De Tena Comfort is een B-merk; een inlegger met een bijpassend broekje, met meer kans op ongelukjes en doorlekken. De Flex is door het sluitsysteem speciaal geschikt voor mensen die niet meer mobiel zijn en grote hoeveelheden urine verliezen. Zoals bijvoorbeeld de moeder (94) van Pool.

„Ma gebruikt er vier per dag”, vertelt Pool. „Ze woont nog thuis, dat was altijd haar vurige wens, maar ze kan niet meer lopen en wordt verplaatst met een tillift. Ook heeft ze een gebroken heup, die door de gewrichtsslijtage niet meer kan worden geopereerd. Daarnaast kampt ze met een regelmatig terugkerende, multiresistente urineweginfectie.”

Vier kwaliteitsluiers per dag is voor haar moeder geen overbodige luxe, wil Pool maar zeggen. „Als de thuiszorg zou overgaan op de Tena Comfort moet ze vaker worden verschoond, wat vanwege haar klachten erg pijnlijk is.”

Toch is switchen van het A- naar het B-merk wel wat de zorgverzekeraar wil. In een brief van de verzekeraar aan de hoogbejaarde dame staat dat de zorg betaalbaar moet blijven en dat er met dat doel nieuwe afspraken „over de betaling en levering van incontinentiemateriaal” met apothekers zijn gemaakt. Gebruikt u incontinentiemateriaal? Dan volgt er een intakegesprek, meldt de brief.

In het gesprek met Pool, die met haar broer mentor is van haar moeder, maakt de apotheek duidelijk dat er nieuwe incontinentieprofielen zijn, waarop elke patiënt wordt ingeschaald. Pools moeder is geëindigd op een plek die blijvend recht geeft op vier luiers per dag, mits van een goedkoper merk. „We mogen Tena Flex blijven gebruiken, maar dan vergoedt de apotheek er nog maar twee per dag in plaats van vier”, zegt Pool. „Switchen van verzekeraar helpt niet, omdat ze vanaf 1 januari allemaal met een landelijk uniform beleid werken. Het komt er dus op neer dat het incontinentiemateriaal zomaar opeens voor de helft uit de basisverzekering gehaald wordt. Ik wist niet dat dat kon. Ik ben tegen verspilling, maar de zorg rond mijn moeder is al heel doelmatig geregeld. Als we het ziekenhuis en de vorige huisarts waren gevolgd was ze allang naar het verpleeghuis gebracht.”

Het alternatief scenario van de familie ligt klaar: op de oude voet doorgaan en de hogere eigen bijdragen voor lief nemen. Pool: „Maar het blijft een raar verhaal. De gezondheid van mijn moeder kan met de week veranderen. Hoe kan een apotheek in oktober al voorzien wat in januari haar behoefte aan incontinentiemateriaal zal zijn? En wat betekent dit beleid voor ouderen die er alleen voor staan of krap bij kas zitten? Wie controleert of er met één brief en één gesprek kan worden bezuinigd op zorgmaterialen die gewoon nodig zijn?”

serie Begrotingsdebatten

Dit is het tweede deel in een serie artikelen over de begrotingsdebatten in de Tweede Kamer. Vandaag deel 2: volksgezondheid.

Verzekeraar hoofduitvoerder van kabinetsbeleid

De Zorgverzekeringswet biedt de zorgverzekeraar de ruimte „om met partijen afspraken te maken over het zo doelmatig mogelijk leveren van de zorg.” Ook deze week, als de Kamer zich buigt over de begroting van het ministerie van VWS voor 2014, zal minister Schippers dat nog eens onderstrepen. Schippers benut die ruimte optimaal. Verzekeraars zijn achter de schermen de hoofduitvoerders geworden van het kabinetsbeleid. Een voorbeeld: door selectief te contracteren, kunnen zorgververzekeraars afdwingen dat complexe ingrepen alleen nog in gespecialiseerde ziekenhuizen worden uitgevoerd; precies wat Schippers wil. Door toe te staan dat apothekers het maken van incontinentieprofielen delegeren aan fabrikanten, kan Schippers zonder wetswijziging toch fors besparen op de incontinentiezorg.