Ademnood, schuim op de mond: zette Assad gifgas in?
DAMASCUS. Een van de heftigste aanvallen met gifgas van de laatste decennia, met misschien wel 1300 doden tot gevolg. Dat drama heeft zich woensdag waarschijnlijk in Damascus afgespeeld. Als het waar is dat president Assad zenuwgas heeft ingezet, gaat de Syrische oorlog een nieuwe fase in.
De beelden zijn heftig. Heen en weer rennende kinderen, mensen met schuim op de mond, kinderen in ademnood en slachtoffers met stuiptrekkingen: in Syrië lijkt woensdag iets vreselijks gebeurd. De oppositie weet ook precies wat: president Assad heeft opdracht gegeven tot een aanval met gifgas. Het resultaat: tussen de 100 en de 1300 doden.
Bovendien zou de aanval nog niet gestopt zijn. Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten meldde vanmorgen dat het Syrische leger de plek van de gifgasaanval heeft gebombardeerd.
Hét grote probleem met berichtgeving over Syrië is echter: wat zijn de feiten? Die zijn onduidelijk. Daardoor blijven drie belangrijke vragen, net als na eerdere berichten over gifgasaanvallen, steeds weer de aandacht vragen.
Allereerst: is de aanval echt? Die vraag lijkt overbodig; de beelden spreken voor zich. Toch zijn er altijd weer mensen die denken dat de slachtoffers toneel spelen. Maar de grote hoeveelheid dode en gewonde lichamen is niet te ensceneren, zeggen experts. Zoveel is duidelijk: in Syrië heeft zich een drama afgespeeld.
Dan de tweede vraag: was er gifgas in het spel? Schuim op de mond, overgeven, trillen: het zijn allemaal symptomen die duiden op zenuwgas. „Maar bewijs kan ik dit niet noemen”, zei expert chemische wapens Ruud Busker van TNO vanmorgen op Radio 1. Daarvoor moeten patiënten langer gevolgd kunnen worden. Ook andere experts uit binnen- en buitenland wagen zich niet aan al te stellige uitspraken.
Daarvoor is meer onderzoek nodig, maar het probleem is nu juist dat de VN-Veiligheidsraad woensdagavond in een spoedzitting heeft besloten dat er geen officieel onderzoek komt. Wel wil de Veiligheidsraad graag opheldering, maar hoe die er moet komen wordt er niet bij gezegd.
De derde vraag die beslist beantwoord moet worden: was het Assad? Dat is de moeilijkste vraag. President Assad lijkt op dit moment heel weinig voordeel te kunnen halen uit een dergelijke aanval, zeker niet omdat hij de laatste periode al op andere manieren successen weet te behalen.
Moeten deze vragen echter alle drie met ja beantwoord worden, dan kan dat grote gevolgen hebben. De Verenigde Staten hebben eerder aangegeven dat het gebruik van chemische wapens door het regime van Assad het overschrijden van een rode lijn zou zijn. Amerikaans ingrijpen lijkt dan onvermijdelijk. De Syrische oorlog komt dan onherroepelijk in een andere fase.
Maar voor die bevestiging is eerst gedegen onderzoek nodig – onderzoek dat er vooralsnog helaas niet komt. En dus gaat het lijden in Syrië voorlopig door.