Inhoud: Een roep tot God van een volk in nood: „Zwijg niet! Houd U niet doof!” Israël is omringd door vijanden die op zijn ondergang uit zijn. God móét ingrijpen, want het is Zijn zaak: de vijand spant samen tegen Zíjn volk en heeft tegen Hém een verbond gemaakt. Alle omliggende volken hebben een coalitie gesmeed: van Edom en Moab, tot Ammon en Amalek: negen in getal. En tot overmaat van ramp heeft ook het grote Assyrische rijk zich bij hen gevoegd. Ze hebben maar één doel: dat Israël wordt weggevaagd. De dichter roept om Gods ingrijpen en herinnert daarbij aan eerdere oorlogen: „Doe met hen zoals ten tijde van de richteren met Midian, Sisera, Jabin, Oreb, Zeëb, Zebah en Zalmunna is gebeurd.” Laat God ze allemaal met wind en vuur en onweer vernietigen, verschrikken en verjagen, zodat ze beschaamd afdruipen. Met welk doel? „Opdat zij, o HEERE! Uw Naam zoeken.” En: „Opdat zij weten, dat Gij alleen met Uw Naam zijt de HEERE, de Allerhoogste over de ganse aarde.”

Psalmlied: Van de achttien Hebreeuwse verzen van Psalm 83 maakt Théodore de Bèze een gedicht van zestig regels, dat in 1562 in tien strofen met een phrygische melodie in het Geneefse psalmboek wordt opgenomen. Als Datheen in 1566 het lied in het Nederlands vertaalt, neemt hij ook het Franse opschrift over: „Dit is een ghebedt der kercken, van den ongheloouighen allesins omvanghen sijnde, de welcke besloten hadden haer wt te roeyen en te verderuen.” Ook zegt deze psalm dat God Zijn kinderen dikwijls verloste, „op dat sy daer doer in de hope ghesterckt werde.” In 1773 kiezen de Staten­berijmers voor de versie van J. E. Voet (1764).

Onbekend: Volgens de Rooms-Katholieke Kerk (uitspraak uit 1971) kan deze psalm niet meer gezongen worden. In de 16e eeuw dachten de gereformeerden daar anders over, zoals bleek uit het opschrift: het lied werd op de kerk en haar vijanden betrokken. Wie de psalm in de berijming van 1773 zingt –de melodie is heel zingbaar–, kan vervreemding ervaren, door thematiek en woordgebruik. Tegelijk: het gebed dat het wereldrond Gods grote Naam eerbiedig zal vrezen (strofe 10), blijft alle eeuwen geldig.

Beluister instrumentale zettingen van Psalm 83.