LEIDEN – De ontkerkelijking in Nederland bedreigt het functioneren van de democratie. Dat stelt prof. dr. Andreas Kinneging, hoogleraar rechtsfilosofie aan de Universiteit Leiden, in een interview in De Oogst, maandblad van de stichting Tot Heil des Volks.
Kinneging baseert zich onder andere op de politiek filosoof Alexis de Tocqueville (1805-1859). Tocqueville schreef dat religie een voorwaarde is voor gezonde democratie. „Religie heeft een temperende werking”, verduidelijkt Kinneging. „Religie maakt je minder materialistisch en egocentrisch, meer gericht op het belang van de gemeenschap. Als het geloof wegvalt, raken mensen sterker gericht op zichzelf. Zonder het geloof ontaardt een democratie snel in tirannie of anarchie.”
Volgens Kinneging dreigt er nu in Nederland een „tirannie van de meerderheid”, bijvoorbeeld waar het gaat om seculieren tegenover religieuze minderheden. „Een tirannie van seculieren is een reëel gevaar”, zegt Kinneging.
De aftakeling wordt volgens hoogleraar door weinig mensen opgemerkt. „Een ziekte in de democratie duurt ongeveer vijf of zes keer zo lang als ziektes in het menselijk lichaam”. De gevolgen van een “politieke ziekte” worden daarom pas op lange termijn zichtbaar.
In dezelfde editie van maandblad de Oogst illustreert Matthijs de Blois dit met diverse voorbeelden van maatschappelijke uitsluiting van christenen en joden. „Er is in onze samenleving sprake van een agressief opererend atheïsme en een sterk secularistische opstelling van de rechterlijke macht en het openbaar bestuur.” De Blois is universitair hoofddocent bij de afdeling Rechtstheorie aan de Universiteit Utrecht.
Andreas Kinneging vindt niet dat christenen zich monddood moeten laten maken. Integendeel, hij vindt juist dat kerk haar boodschap veel helderder mag uitdragen. „Het hele christendom is nogal feminien geworden, de pit is eruit. De kerk brengt te veel een lievige, brave boodschap. Waarom verzwijgen dat de mens verdorven is? Wie de kwaal niet wil zien, kan ook niet genezen worden.”
Evenmin vindt Kinneging dat de kerk boodschap moet aanpassen omdat het idee van ‘schuld’ en ‘zonde’ niet meer zou leven in de samenleving. „Het is altijd dezelfde kletskoek dat je “cultureel relevant” moet zijn. Het gaat er niet om dat je aansluit bij een cultuur, maar bij het wezen van de mens.”
Lees ook: Democratie binnen vaste grenzen (Interview met Kinneging uit 2002)
