Feit: Met Pinksteren staat de kerk stil bij de uitstorting van de Heilige Geest op de gemeente te Jeruzalem, en daarmee op heel de kerk. De Geest daalde toen neer op de discipelen zoals die bijeen waren in Jeruzalem. Zij spraken daarop voor de menigte over de „grote werken Gods.” Ook mensen met andere talen konden de discipelen verstaan. Vele duizenden kwamen die dagen tot bekering. Daarna verspreidde het Woord zich snel. Pinksteren wordt daarom gezien als het begin van de christelijke kerk.

Beschrijving: De beschrijving van de geschiedenis van Pinksteren is in de Bijbel te vinden in Handelingen 2, met name in de verzen 1 tot 13.

Plaats: De uitstorting van de Heilige Geest vond plaats op de discipelen die in een huis in Jeruzalem bijeen waren, ’s morgens voor negen uur (Hand. 2:15).

Tekenen:  De uitstorting ging gepaard met het geluid als van een „geweldige, gedreven wind”, met „verdeelde tongen als van vuur”, die op de discipelen zaten, en het spreken in andere talen.

BeloFte: De Heere Jezus had voor Zijn sterven de komst van de Heilige Geest beloofd, ondermeer in Zijn toespraak voorafgaand aan Zijn gevangenneming (Johannes 14:15-31).

Bijbels Feest: In Leviticus 23:15-22 staat dat Pinksteren vijftig dagen na Pesach gehouden moest worden. De Israëlieten dienden dan nieuwe offers te brengen. De gedenkdag heette ook het feest der eerstelingen of Sjavoeot: de eerste vruchten van de oogst en het nieuwe vee moesten aan de Heere gegeven worden. Het feest wijst in de uitleg van de rabbijnen ook naar het feit dat God de Tien Geboden op de berg Sinaï heeft gegeven, vijftig dagen na de uittocht uit Egypte.

NAAM: Pinksteren is afgeleid van het Griekse ”pentekoste”, dat vijftig betekent en verwijst naar de vijftig dagen na Pasen.

Datum: Pinksteren is aan Pasen gekoppeld omdat het vijftig dagen na Pasen gehouden wordt. Pasen valt op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente.

Buitenland: In veel landen, zoals België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Noorwegen en Oostenrijk, is de maandag na de pinksterzondag net als in Nederland een vrije dag. In het Engelse taalgebied is pinksterzondag ook bekend als witte zondag (whitsunday), vanwege de witte klederen die de dopelingen eerder droegen.

Vroege Kerk: In 1 Korinthe 16 staat dat Paulus te Efeze zal blijven tot de pinksterdag. Dat duidt er mogelijk op dat Pinksteren al vroeg werd herdacht. Een geschrift aan kerkvader Irenaeus (140-202) wijst ook op het bestaan van de pinksterviering. Ook Tertullianus (160-230) en Origines (185-253) spreken van het pinksterfeest. Een geschrift uit de vierde eeuw spreekt van een week van herdenken met Pinksteren. In de Vroege Kerk vormden Pasen en Pinksteren een eenheid. De periode tussen Pasen en Pinksteren betekende veel in de kerk.

Doop en Belijdenis: Pinksteren is –naast Pasen– de eeuwen door een feest geweest waarop de doop plaatsvond. Tegenwoordig leggen in veel kerken doopleden openbare belijdenis van het geloof af op een van de twee pinksterdagen.

Geestgat: In oude kathedralen en kerken is in het plafond bij of boven het koor vaak een heiligegeest- of hemelgat te vinden. Zo’n gat diende als ventilatie, werd op Hemelvaartsdag gebruikt om een Christusbeeld omhoog te hijsen, maar vormde ook een symbool van de Heilige Geest. In vroeger eeuwen werd op Pinksteren een duif losgelaten uit het gat, of men liet een houten duif naar beneden zakken. Soms strooide men bloemen of hosties naar beneden. In buitenlandse kerken herleeft de traditie weer. Een bekend heiligegeestgat is te vinden in de dom van het Duitse Passau. Daar is een orgel aangebracht achter het gat.

Pinksterbeweging: De pinksterbeweging –het pentecostalisme– is een protestantse stroming binnen het christendom die sterk de nadruk legt op de Heilige Geest. De beweging ontstond begin 20e eeuw. Schattingen over het aantal aanhangers lopen uiteen van 150 tot 400 miljoen mensen (inclusief de charismatische beweging).

Tongentaal: De Bijbel spreekt over tongentaal als een teken van het geloof (Markus 16:17). Paulus besteedt in 1 Korinthe 14 veel aandacht aan tongentaal. De kerkvader Tertullianus maakt gewag van het spreken in een voor de spreker onbekende taal. Met name in kringen van de pinksterbeweging is men ervan overtuigd dat glossolalie, spreken in tongen of tongentaal, ook na de uitstorting van de Heilige Geest op de discipelen bleef voorkomen.