Dat stellen de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) en de Landelijke India Werkgroep (LIW) in een vrijdag gepubliceerd rapport, getiteld ”Captured by Cotton” (Gevangen door katoen).

Het gaat veelal om dalits, meisjes uit de allerlaagste kaste, en de meesten zijn ook nog eens jonger dan 18 jaar. Koppelbazen struinen de dorpen in Tamil Nadu af op zoek naar straatarme families met dochters van tussen de 14 en 21 jaar. Ze lokken hen naar de katoenspinnerijen, de bleek- en verfbedrijven en naar de textielfabrieken.

De meisjes worden tewerkgesteld via het zogenaamde ”Sumangali Scheme”. Sumangali betekent in het Tamil ”gelukkig getrouwde vrouw” en refereert aan de wens die al deze meisjes koesteren. Om überhaupt getrouwd te zijn is het nodig voldoende geld te hebben om bij een huwelijk de bruidsschat te kunnen betalen (die de ouders van de bruid aan de schoonfamilie geeft). Welnu, het Sumangalisysteem belooft de meisjes een bonus –tussen de 400 en 800 euro– waarmee ze die bruidsschat kunnen bekostigen. Voorwaarde is wél dat ze zich drie jaar laten contracteren als textielarbeidster.

Dát fabrikanten een periode van drie jaar kiezen is niet toevallig: de meisjes mogen in die periode als leerlingarbeiders worden aangesteld, en dat is een extra besparing op de loonkosten, die toch al ver onder het in India geldende wettelijke minimumloon liggen: 110 roepies per dag, ruim 60 roepies onder het wettelijk minimum. Overigens sparen de meisjes die zogenaamde bruidsschatbonus aan het eind van hun contract zelf op doordat iedere keer loon wordt ingehouden. Wie eerder stopt, om wat voor reden dan ook –ziekte, ontslag, uitputting– kan doorgaans fluiten naar haar zelf opgespaarde ‘bonus’.

Verder is de bewegingsvrijheid van de meisjes zeer beperkt: bewakers houden steeds een oogje in het zeil.

Het rapport besteedt speciale aandacht aan vier grote Indiase producenten: Eastman, SSM India, Bannari Amman en KPR Mill. Zij leveren aan onder andere Bestseller (Only, Jack & Jones), C&A, GAP, Diesel, Marks & Spencer, Primark, Tommy Hilfiger en Inditex (onder meer Zara). Bedrijven zijn zich inmiddels bewust van het uitbuitende karakter van het Sumangali Scheme. Een aantal van hen heeft duidelijk stelling genomen tegen deze praktijken en heeft verbeterplannen ontwikkeld. Desondanks komen het Sumangali Scheme en andere schendingen van arbeidsrechten nog op grote schaal voor in de kledingindustrie in Tamil Nadu en alle bedrijven die in deze regio kleding laten produceren lopen een groot risico om daarbij betrokken te raken, aldus het rapport.