Liveblog Libië: dag 5 operatie Odyssey Dawn
De leden van de VN-Veiligheidsraad hebben vorige week donderdag ingestemd met een resolutie die militaire acties tegen het regime van de Libische dictator Muammar Gaddafi mogelijk maken. De VN-resolutie geeft groen licht voor het instellen van een no-flyzone en alle noodzakelijke maatregelen om bedreigde burgers te beschermen. Inmiddels is de internationale militaire actie tegen Libië in volle gang. Ook Nederland zal een bijdrage leveren.
22.34 uur – Dit liveblog sluit. Donderdag 24 maart doen wij opnieuw verslag van de ontwikkelingen in Libië.
22.09 uur – Premier Mark Rutte is woensdagavond niet bij het afrondende debat in de Tweede Kamer over de Nederlandse deelname aan de NAVO-missie bij Libië. Volgens zijn woordvoerder was hij wel beschikbaar om eraan deel te nemen.Rutte had er ook rekening mee gehouden. Maar uiteindelijk bleek dat de Tweede Kamer hem niet had uitgenodigd, aldus zijn woordvoerder. De premier is inmiddels vertrokken naar Brussel, waar donderdag een EU-top begint.
21.59 uur – De Libische staats-tv toont nu beelden van Tripoli dat onder vuur ligt. “De hoofdstad wordt onderworpen aan een luchtaanval van een imperialistische kruisvaarder tegen burger- en militaire doelen”, meldt het liveblog van NRC.
21.43 uur – Het complex van Gaddafi in de hoofdstad Tripoli is woensdagavond opnieuw doelwit geweest van luchtaanvallen. Dat meldde de Arabische nieuwszender al-Arabiya.
19.42 uur – Zes marineschepen onder NAVO-commando zijn woensdag begonnen met patrouilles in internationale wateren voor de Libische kust. Ze controleren het wapenembargo tegen het Noord-Afrikaanse land. De schepen worden ondersteund door vliegtuigen, die verdachte vrachttoestellen moeten onderscheppen. Volgens de NAVO blijven de schepen in internationale wateren en zullen ze de territoriale wateren van Libië niet binnenvaren.
19.29 uur – De NOS laat amateurbeelden zien die gemaakt zijn bij de gevechten in Libië. Het is moeilijk om de situatie in te schatten omdat er nauwelijks onafhankelijke informatie is.
19.25 uur – De website van de New York Times maakte een fotodagboek met 45 foto’s over de strijd in Libië.
19.13 uur – Het kabinet kan ruime steun tegemoetzien voor de missie naar Libië om het wapenembargo tegen dat land te controleren. Dat viel woensdag op te maken na de eerste twee termijnen van het overleg over de kwestie. Het debat wordt woensdagavond afgerond, waarbij ook premier Mark Rutte het woord zal voeren.
18.44 uur – De Libische dictator Gaddafi kwam woensdag verder in de verdrukking. De luchtmacht van het regime is uitgeschakeld en de luchtafweer zo zwaar beschadigd dat deze in feite niet meer functioneert. Lees hier een samenvatting van de gebeurtenissen van woensdag 23 maart.
18.38 uur – The Guardian brengt de ”Arabische lente” in beeld met een interactief en overzichtelijk tijdpad.
18.23 uur – Het is nog niet duidelijk waar verdachten worden berecht als zij door Nederlandse of andere NAVO-eenheden worden opgepakt bij Libië. Volgens minister Hans Hillen van Defensie wordt daarover nog onderhandeld met buurlanden, zei hij woensdag in de Tweede Kamer in antwoord op vragen van GroenLinks.
17.25 uur – De westerse luchtaanvallen op Libië hebben de luchtmacht van het Noord-Afrikaanse land volledig uitgeschakeld. De Libische luchtafweer is zo zwaar beschadigd dat die geen bedreiging meer vormt. Dat heeft een hoge commandant van de Britse luchtmacht, Greg Bagwell, woensdag gezegd.
17.13 uur – Opstandelingen zijn woensdag opnieuw slaags geraakt met Libische regeringstroepen bij de woestijnstad Ajdabiyah. De rebellen proberen de stad al dagenlang te heroveren, nadat de regeringstroepen haar vorige week hadden ingenomen. De stad ligt cruciaal op de wegen naar de rebellenbolwerken Benghazi en Tobruk. De opstandelingen zeggen dat enkele medestanders de stad verdekt zijn binnengedrongen. Ze zijn echter lichtbewapend en niet in staat Gaddafi’s troepen te verjagen.
Veel bewoners vluchten de stad uit. Zij zeggen dat Ajdabiyah gedeeltelijk is verwoest. „Er zijn vernielingen in het noorden. Het ziekenhuis, moskeeën en straten zijn beschadigd. Ajbadiyah is niet helemaal verwoest, want het is een grote stad”, zei een man vanuit zijn pick-uptruck met zijn drie vrouwen en zeven kinderen. Een van de kinderen speelde met hulzen van luchtafweer.
17.01 uur – De regeringspartijen VVD en CDA zijn voorstander van de voorgestelde missie naar Libië. De VVD vindt dat Nederland de daad bij het woord moet voegen. Het oogmerk van de VN-resolutie is echter niet om een machtswisseling tot stand te brengen, zei VVD-Tweede Kamerlid Atzo Nicolaï.
16.50 uur – De internationale troepenmacht gunt het leger van Gaddafi geen rust. De troepen hebben in de afgelopen 24 uur bijna honderd aanvallen gepleegd op Libische regeringstroepen. Dat aantal is woensdag bekendgemaakt door een Amerikaanse legerwoordvoerder op het commandoschip USS Mount Whitney.
16.35 uur – De ChristenUnie en SGP zijn voorstander van een missie in Libië. De ChristenUnie wil dat Nederland een bijdrage levert aan de handhaving van de no-flyzone. Dat draagt volgens Voordewind (CU) van die partij bij tot bescherming tegen het geweld van het regime. Hij is nog niet zo overtuigd van nut en noodzaak van de bijdrage aan een wapenembargo.
16.17 uur – De Amerikaanse luchtmacht heeft het wrak gebombardeerd van een straaljager die was neergestort in Libië. Dat moest voorkomen dat het toestel in verkeerde handen zou komen, zei een Amerikaanse legerfunctionaris woensdag.
16.07 uur – D66 wil dat er snel steun komt voor de democratisering in Libië, ook van Nederland. D66-fractieleider Alexander Pechtold wil daarom een opbouw- en ontwikkelingsbrief van het kabinet.
15.56 uur – Volgens de SP gaat het politieke doel dat het kabinet met de Nederlandse bijdragen heeft veel verder dan alleen het handhaven van het wapenembargo en de bescherming van de burgerbevolking. De werkelijke agenda is dat Gaddafi en zijn regime moeten verdwijnen, meent SP-Tweede Kamerlid Harry van Bommel.
15.48 uur – De PvdA wil dat Nederland nu alleen meedoet met de missie in Libië om het geweld tegen de bevolking te stoppen. PvdA-Tweede Kamerlid Frans Timmermans wil dat het kabinet verklaart dat alleen d¡t het doel zal zijn van de inzet, zoals die is gebaseerd op de resolutie van de VN-Veiligheidsraad.
15.41 uur – De landen die deelnemen aan de militaire operatie in Libië houden volgende week dinsdag een topontmoeting in Londen. Dat heeft de Franse minister van Buitenlandse Zaken Alain Juppé woensdag gezegd. Wat in Londen precies ter tafel komt, zei hij niet. Behalve de landen die direct betrokken zijn bij de gewapende actie in Libië, zijn ook de Arabische Liga en de Afrikaanse Unie uitgenodigd. Ook de Europese Unie zal vertegenwoordigd zijn, aldus Juppé.
15.10 uur – Via www.journaal24.nl is het kamerdebat over het kabinetsbesluit Libië nu live te volgen.
15.09 uur – De PVV wijst het kabinetsvoorstel voor een bijdrage aan de militaire acties van de NAVO in Libië af. De gedoogpartner van de regeringspartijen VVD en CDA vindt dat er geen enkele Nederlandse F-16 naar Libië mag. Ook vreest de PVV dat „we een oorlog worden ingerommeld die langer duurt en niet de onze is”, zei Tweede Kamerlid Hero Brinkman van die fractie woensdag in het Kameroverleg over de voorgenomen Nederlandse missie. „Dit is geen minimale bijdrage”, zei hij over het kabinetsplan.
14.47 uur – Koeweit en Jordanië gaan bijdragen aan de strijd in Libië. Dat meldde de Britse premier David Cameron woensdag. Hij sprak over „logistieke bijdragen”, zonder precies te zeggen wat die inhouden. Tot dusverre is Qatar het enige Arabische land dat betrokken is bij de strijd in Libië. Het stuurde Mirage-gevechtsvliegtuigen.
14.34 uur – De Europese Unie staat geen Libische vliegtuigen meer toe in haar luchtruim. De ban geldt ook voor vliegtuigen die verboden spullen, zoals wapens, of bewapende huurlingen van en naar Libië vervoeren. Dat maakten de Europese autoriteiten woensdagmiddag bekend.
13.51 uur – Turkije doet met zes vaartuigen mee aan de NAVO-missie die toeziet op de naleving van het wapenembargo tegen het Libische regime-Kaddafi. Dat is op een NAVO-persconferentie in Brussel bekendgemaakt.
13.29 uur – Een team van Defensie vertrekt nog woensdag naar het Middellandse Zeegebied om te kijken vanaf welk vliegveld de zes Nederlandse F-16-gevechtsvliegtuigen kunnen opereren die zullen deelnemen aan de militaire acties van de NAVO in Libië. Dat zei commandant der strijdkrachten Peter van Uhm.
13.26 uur – De Turkse president Gül vermoedt dat enkele landen geheime doelen hebben voor hun aanval op Libië, dat rijk is aan olie en gas. „Het is duidelijk dat enkele landen worden gedreven door opportunisme”, zei Gül. „Landen die de dictator tot voor kort steunden, zijn nu bereid tot extreme maatregelen.”
13.24 uur – NRC toont een interactieve kaart van de situatie in de Arabische wereld.
13.08 uur – De Libische rebellen hebben een nieuwe leider gekozen. Mahmoud Jibril moet een interimregering met ministers samenstellen. Dat meldt al-Jazeera.
13.06 uur – Volgens Reuters hebben pro-Gaddafi aanhangers minstens drie mensen gedood, nadat ze schoten op een ziekenhuis in Misrata.
13.03 uur – De PvdA-fractie staat in principe positief tegenover het kabinetsvoorstel voor een militaire bijdrage aan het controleren van het wapenembargo tegen Libië.
12.58 uur – De Duitse regering heeft woensdag besloten om 300 extra manschappen naar Afghanistan te sturen. Dat moet bondgenoten ontlasten die in Libië strijden. De extra manschappen zijn gespecialiseerd in verkenningsvluchten met Awacs-radarvliegtuigen.
12.24 uur – Het ziet ernaar uit dat een meerderheid van de Tweede Kamer het kabinet steunt in zijn voornemen om militair bij te dragen aan het controleren van het wapenembargo tegen Libië. Of er sprake is van een ruime meerderheid, is nog maar zeer de vraag.
12.01 uur – Westerse gevechtsvliegtuigen hebben dinsdagavond laat en woensdagochtend troepen van de Libische leider Muammar Gaddafi onder vuur genomen in de westelijke stad Misurata. Dat heeft een bewoner van de stad gemeld.
11.50 uur – Geert Wilders laat via Twitter weten dat het lastig zal zijn voor de PVV om het kabinetsbesluit inzake Libië te steunen.
11.49 uur – De internationale militaire alliantie heeft aanvallen uitgevoerd op twee militaire bases in het oosten van de Libische hoofdstad Tripoli. Gevechtsvliegtuigen van de coalitie namen de luchtafweer bij Ain Zara onder vuur en bestookten een militaire basis in de wijk al-Usta Milad. Ook werd een woning getroffen. Meerdere bewoners zouden om het leven zijn gekomen.
11.32 uur – Buitenlandredacteur Mark Wallet legt uit dat Gaddafi in Afrika nog altijd op veel steun kan rekenen.
11.14 uur – Bij AlJazeera ook een interview met een Amerikaanse piloot die actief is in Libië.
11.13 uur – De door Libië gecontroleerde benzinemaatschappij Tamoil wordt niet langer bevoorraad door Shell en BP. Beide olieconcerns zeiden woensdag aan EU-sancties te voldoen door overeenkomsten met bedrijven die in handen zijn van het Noord-Afrikaanse land op te schorten.
11.11 uur – AlJazeera toont een filmpje van beschieting van Libische rebellen door troepen van Gaddafi.
10.47 uur – De Tweede Kamer buigt zich woensdagmiddag over het kabinetsvoorstel F-16’s, een mijnenjager en een tankvliegtuig in te zetten voor het controleren van het wapenembargo tegen Libië. Voorafgaand aan het debat is er een briefing door het ministerie van Defensie waar alle militaire aspecten aan bod kunnen komen. Woensdagavond volgt nog de afronding van het debat over de missie in de plenaire zaal van de Kamer met daarbij onder anderen premier Mark Rutte.
9.56 uur – De militaire vakbond AFMP/FNV vindt het „geen enkel probleem” dat Nederland een bijdrage levert aan de NAVO-actie in Libië. Dat heeft voorzitter Wim van den Burg woensdag gezegd. Wel is extra inzet van het leger kostbaar en moeilijk op te hoesten in tijden dat de krijgsmacht fors moet bezuinigen. Hij vreest dat een missie van meer dan drie maanden ten koste gaat van de werkgelegenheid bij Defensie.
8.39 uur – Zodra de no-flyzone boven Libië is ingesteld, zijn de kosten om het vliegverbod te handhaven 21 tot 70 miljoen euro per week voor de internationale coalitie. Als dit maanden duurt lopen de kosten mogelijk op tot 700 miljoen euro. Dat stelden Amerikaanse defensiespecialisten dinsdag.
1.26 uur – De twee journalisten van het Franse persbureau AFP en een fotograaf van Getty Images zijn woensdag vrijgelaten in Tripoli. Ze werden sinds vrijdag vermist.
0.58 uur – Medestanders van Gaddafi onderzoeken de opties voor de Libische leider om in het buitenland in ballingschap te gaan. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton, dinsdag tegen de Arabische nieuwszender ABC gezegd. Volgens Clinton hebben getrouwen van Gaddafi gesproken met contacten over de hele wereld over een mogelijke ballingschap. Deels is het verkennen. „Je weet wel, wat zijn mijn mogelijkheden, waar zou ik heen kunnen, wat zou ik kunnen doen. Dat zouden we aanmoedigen”, zei de minister. Volgens Clinton speelt het regime deels ook een spel „om de ene groep een boodschap over te brengen en weer een andere boodschap aan een ander”.
Dinsdag 22 maart
23.34 uur – De zogeheten artikel 100-brief, waarin de inzet van Nederland bekendgemaakt wordt.
23.30 uur – Reacties politieke partijen op het voorstel van het kabinet om met militairen en materieel bij te dragen aan de naleving van het wapenembargo voor Libië.
VVD: „Het ziet eruit als een verstandige aanpak. Het is goed dat we op deze manier meedoen”,
D66: „Wij vinden dat democratische krachten in Libië gesteund moeten worden tegen iemand die zijn eigen bevolking bombardeert”.
CU: Positief over de bijdrage van het kabinet, maar ziet liever dat Nederland de bevolking directer beschermt door mee te doen aan handhaving van het vliegverbod boven Libië.
GroenLinks: „Mits inderdaad duidelijk wordt dat de missie bijdraagt aan de bescherming van burgers, staan wij hier positief tegenover.”
De PvdA en de PVV beraden zich nog over het besluit.
23.01 uur – De Libische leider Gaddafi houdt een korte toespraak die door de staatstelevisie wordt uitgezonden. Gaddafi zegt dat hij blijft vechten. Hij belooft zijn aanhangers de overwinning in de strijd tegen de rebellen in zijn land en tegen de internationale coalitie.