Mislukte evacuatie van minuut tot minuut
DEN HAAG (ANP) – De mislukte evacuatie op zondag 27 februari 2011 van een Nederlander uit Libië van minuut tot minuut, zoals het kabinet dat schetst in de brief aan de Tweede Kamer:
- Het Nederlandse marineschip Hr. Ms. Tromp, dat op 120 mijl ten noordwesten van Sirte vaart, krijgt om 14.39 uur opdracht een evacuatieoperatie met de boordhelikopter voor te bereiden met als doel NN - zoals de evacué in de stukken heet - tussen 16.00 en 18.00 uur op te pikken. De actie moet met daglicht worden uitgevoerd, zodat de Nederlander en de situatie op de grond goed zijn te zien.
In een telefonisch contact omschrijft NN de situatie om hem heen als rustig. Hij meldt dat er een bewaker aan de poort van de compound staat, maar dat er geen gewapende mannen in de buurt zijn. NN krijgt het verzoek met niemand over de evacuatieoperatie te spreken.
De Tromp belt NN om 15.05 uur om de operatie door te spreken. Hij krijgt daarbij te horen dat de evacuatie alleen doorgaat als hij als enige op de afgesproken locatie staat.
Om 15.40 uur is er groen licht voor de operatie van premier Mark Rutte, vicepremier Maxime Verhagen en de ministers Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken) en Hans Hillen (Defensie), die samen de Ministeriële Kerngroep Speciale Operaties vormen.
De Tromp meldt rond 15.39 uur dat de helikopter om 16.00 uur zou kunnen vertrekken. De helikopter vertrekt uiteindelijk omstreeks 16.15 uur en komt om ongeveer 17.00 uur aan bij de oppikplaats. Een kwartier daarvoor heeft Defensie contact met NN, die opnieuw zegt dat alles rustig is en dat er geen andere mensen in de omgeving zijn.
Bij het aanvliegen ziet de bemanning dat NN op 200 meter van de plek afstaat en met iemand praat, waarna de gezagvoerder de operatie afbreekt. Maar als de man zichtbaar afscheid neemt, landt de Lynx alsnog. Direct worden een uitgestapt bemanningslid en NN vastgenomen en verschijnen van alle kanten gewapende mannen die de bemanning onder schot houden.
De Tromp ontvangt om 17.13 uur een noodsignaal van de helikopter. De commandant van het fregat meldt dit om 17.25 uur aan het crisisteam in Den Haag. Hij zegt ook dat er nog geen contact is geweest met de helikopter, terwijl dat volgens plan om 17.20 uur had moeten gebeuren. Het crisisteam belt daarna, om 17.30 uur, NN. Die zegt dat „er iets was misgegaan en dat ineens dertig gewapende mannen op de helikopter af waren gekomen”. De evacué en twee van de drie bemanningsleden zitten op dat moment in een kantoor. Het derde bemanningslid wordt elders verhoord, waarbij fysiek geweld tegen hem wordt gebruikt.
NN meldt in hetzelfde telefoongesprek ook dat er een Zweedse vrouw aanwezig is. Die had via het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken om 16.45 uur van haar zoon gehoord van de voorgenomen evacuatie. Ze word bij de ingang van de haven tegengehouden toen de helikopter al was geland.
De ambtelijke adviseurs van Rutte, Verhagen, Rosenthal en Hillen en de commandant der strijdkrachten Peter van Uhm worden om 18.07 uur via een e-mail geïnformeerd over het feit dat de helikopter wordt vastgehouden.
