Na de tamelijk snel verlopen opstand in Tunesië hebben de Egyptenaren moed gevat en zijn in opstand gekomen tegen het bewind van president Mubarak. Inmiddels wankelt zijn macht. Mubarak heeft gisteren beloofd zich niet weer herkiesbaar te stellen bij de komende verkiezingen.

In verschillende andere landen in de regio gist het. Vorige week begonnen in Jemen de protesten tegen Ali Abullah Saleh. Afgelopen maandag verhevigden de protesten zich. In Jordanië leidden demonstraties tot het ontslag van de zittende regering. Maar de nieuwe premier, Marouf Bakhit, staat ook onder kritiek. In Algerije en Marokko smeult het verzet. De leiders daar zijn bezorgd of dit tot een uitbarsting zal komen.

Leiden de opstanden uiteindelijk tot een islamitisch reveil in de genoemde landen? Daarop valt op dit moment niet zonder meer bevestigend of ontkennend te antwoorden. Maar er zijn wel signalen die verontrusten.

Goed beschouwd is de beweging die nu in Egypte gaande is de reactie op een jarenlang bewind waarin de sociale noden van de bevolking veel te weinig aandacht kregen. Mubarak en zijn clan waren bezig met zichzelf en niet met de belangen van het volk. En wie morde, werd monddood gemaakt. Dat de Egyptenaren dat niet langer kunnen en willen verdragen, is alleszins te begrijpen. Hetzelfde geldt voor de andere landen waar het onrustig is. Met andere woorden: de opstanden en protesten worden vooral bepaald door sociale onvrede en niet door het verlangen naar herislamisering.

Maar daarmee is niet gezegd dat de omwenteling uiteindelijk niet zal resulteren in de vestiging van een streng moslimbewind. Dat kan zomaar gebeuren. De Iraanse revolutie van 1979 waarbij de sjah van Perzië het veld moest ruimen, is een sprekend voorbeeld. De Iraanse bevolking begeerde vrijheid en sociale rechtvaardigheid, maar kwam al snel onder een fundamentalistisch moslimbewind.

Spannende vraag is in hoeverre de Moslimbroederschap erin slaagt garen te spinnen bij de opstanden. In Egypte valt op dat deze beweging zich nu rustig houdt. Maar niet is uitgesloten dat ze straks springt in het politieke vacuüm dat gewoonlijk na een revolutie ontstaat. Als dat gebeurt, krijgt de islamisering in Egypte of andere landen ongetwijfeld een stevige impuls.

Dat laatste staat vast, al probeert de Moslimbroederschap op dit moment vooral te benadrukken dat ze democratisch gezind is. Het is waar dat deze beweging geen geweld gebruikt, maar desondanks is haar doelstelling helder. Ze wil in zo veel mogelijk landen de macht van de islam vestigen. Afgelopen zondag verklaarde Hamman Saeed, de leider van de broederschap in Jordanië, dat de wereld moet begrijpen dat de moslimvolken van het Nabije Oosten wakker geworden zijn en dat voor hen nu het moment gekomen is om hun religieuze idealen concreet gestalte te geven. Dat is duidelijk. En tsunamialarm is voor alle zekerheid geen luxe.