Frans Schaddelee is 55 jaar en hovenier. „Dat is een fysiek zware baan, ja. Dat merk je vooral als je ouder wordt.” Maar Schaddelee werkt met plezier. „Een vijver hoef je niet met de hand uit te graven. Een kraantje huren is beter voor je rug.”
Schaddelee woont in Harmelen en heeft een eigen hoveniersbedrijf. Eén vaste kracht heeft hij in dienst en zzp’ers springen bij. Op zeventienjarige leeftijd kwam hij van de agrarische school. Na ruim tien jaar werken in het groen, koos hij ervoor les te gaan geven in „groene vakken, zoals bloementeelt.” Maar het buitenwerk bleef trekken. Op zijn veertigste richtte Schaddelee zich weer helemaal op het hoveniersvak. „Ik renoveer vooral oude tuinen.”
Schaddelee werkt veel in Amsterdam. „Achter de gevelwoningen liggen vaak flinke tuinen. Klimmen in bomen en slepen met groenafval is aan de orde van de dag. Een achterom hebben die huizen niet. Alles moet dus via de woning. En dat valt niet altijd mee. ’s Avonds voel ik dan wel mijn spieren.”
In 1992 ging Schaddelee flink door zijn rug. „Ik had toen een leidinggevende functie in een kwekerij en gebruikte andere spieren dan ik was gewend.”
Ruim acht maanden lang tobde Schaddelee ermee. Een tijdje zat hij helemaal thuis. Nu heeft hij vrijwel geen last meer. „Op therapie heb ik geleerd hoe ik met mijn rug moet omgaan. Dat was best theoretisch. Maar ik heb er nog steeds profijt van. Ik ben continu bezig na te denken hoe ik zo efficiënt mogelijk kan tillen. Er is niets slechter dan tillen en slepen in een slechte houding. Oplossingen zijn vaak niet moeilijk: een kraantje huren om te graven of een kruiwagen of steekkarretje gebruiken. Mijn beroep is zwaar, maar je kunt het extra zwaar maken. Ik betrap me er wel eens op dat ik toch alleen een boomstam versleep of dat m’n kruiwagen te vol is.”
Schaddelee probeert zijn werkdagen niet te lang te maken. „We beginnen normaal gesproken om halfacht. Om halfvijf probeer ik weer thuis te zijn. Op tijd rust nemen is belangrijk. Elke twee uur nemen we een korte pauze. ’s Avonds doe ik vaak nog wat tekenwerk of administratie.” In het verleden was dat anders. „Doorrossen van donker tot donker is echt verleden tijd. Op zaterdag werk ik niet. Ik heb die rust nodig.”
Schaddelee ziet collega’s om zich heen die op zijn leeftijd versleten zijn. „Toen ik jong was, tilden hoveniers balen van 50 kilo weg. Veel tillen was normaal. Nu is dat anders. Van de arbowetgeving mag een hovenier maximaal 25 kilo tillen. Hoewel dat erg theoretisch is. Een gewassen grindtegel weegt al snel 30 of 35 kilo.”
De hovenier uit Harmelen is voor een verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar. „Mensen worden ouder, zijn fitter en de arbeidsomstandigheden zijn flink verbeterd. In veel beroepen is een verhoging op zijn plaats.” Voor zware beroepen maakt Schaddelee een uitzondering. „Het moet voor een hovenier of stratenmaker mogelijk zijn eerder te stoppen. De een houdt het vol tot zijn 60e, een ander wil misschien graag door tot zijn 67e. In overleg tussen werkgever en werknemer moet dat allebei mogelijk zijn.”
Zelf wil Schaddelee graag tot zijn 67e blijven werken. „Mijn jongste zoon wil de hoveniersopleiding gaan doen. Ik hoop dat hij het bedrijf in rolt. Ik ben het vak nog lang niet zat. Maar als ik nog tien tot twaalf jaar meewil, moet ik wel mijn verstand blijven gebruiken.”
Dit is het derde en laatste deel in een serie over zware beroepen.
