In de discussie over de verhoging van de AOW-leeftijd nemen mensen met zware beroepen een speciale plaats in. Zij zullen in ieder geval niet verplicht door hoeven te werken tot 67 jaar, meldt het ministerie van Sociale Zaken. Alleen zal „erg lastig” vast te stellen zijn wat een zwaar beroep is en wat niet.

Hilko Wijna (59) is een man met een beroep dat de meeste mensen wel als „zwaar” bestempelen. Hij was bijna 14 jaar oud toen hij bij Schokbeton in Kampen ging werken. „Als je in Kampen na de lagere school niet verder wilde leren, ging je of naar de pannenfabriek, of naar de sigarenfabriek, of naar Schokbeton”, vertelt hij. Bij dat laatste bedrijf kreeg Wijna een opleiding tot ijzervlechter. Een ijzervlechter of betonstaalvlechter houdt zich bezig met wapening –stalen staven, kabels of netten– die in beton wordt aangebracht, voor bijvoorbeeld funderingen.

„De wapening kwam altijd met vrachtwagens aan op de bouwplaats, in staven van 12 tot 14 meter”, zegt Wijna. „Machines knipten ze op lengte, buigmachines zorgden voor de vorm. Op een houten bekisting maakten we dan het ijzerwerk. Dat gebeurt nog steeds, al wordt er tegenwoordig veel meer klaargemaakt in de fabriek. Nu mag je niet meer dan 25 à 30 kilo tillen. Het ijzer weegt nog steeds 100 kilo, en terwijl we het vroeger met twee man zouden verslepen, moeten we dat nu met vier man doen. Maar in de praktijk sluipt er wel eens wat tussendoor. Je kunt niet alles dichttimmeren.”

In 1991 begon Wijna voor zichzelf en had hij personeel in dienst; in 2006 ging hij door als zzp’er. Soms huurt hij mensen in, meestal verhuurt hij zichzelf aan bedrijven.

Hoewel er door de jaren heen veel meer geïmproviseerde hulpmiddelen kwamen, is het werk niet echt lichter geworden, vindt Wijna. Het is niet de fysieke kant waarover hij zich zorgen maakt. „Het werk op zichzelf is goed uit te voeren”, zegt hij. „Boosdoener is de druk waaronder moet worden gepresteerd. De laatste tien, twintig jaar is die enorm toegenomen. Stress verergert het beetje last dat je hebt van je nek, je knieën, je rug, en zodra dan de leeftijd een rol gaat spelen, wordt het zwaar.”

De concurrentie is fel, offertes zijn scherp, projecten starten later dan gepland, zegt Wijna. Gevolg: werkdruk. „Daar bezwijken veel van mijn collega’s onder. Ze zeggen: Als ik vandaag een andere baan kon krijgen, dan ging ik de bouw uit. Maar dat is niet zo gemakkelijk, als je ergens vanaf je 14e, 15e werkzaam bent.”

Hoe het zit met hemzelf? „Als ik me moest gedragen naar hoe ik me voel als ik ’s morgens wakker word, zou ik de hele dag op bed kunnen blijven”, zegt hij droog. „Mag het, na ruim 40 jaar arbeid? We zijn niet van staal en steen, maar mensen van vlees en bloed.” Desondanks hoopt hij door te kunnen werken totdat hij 62, 63 jaar is.

„Financieel gezien kan ik dan wel stoppen. Maar voor veel mensen in loondienst zal dat een probleem worden. Velen van mijn leeftijd hebben een stille hoop gehad om op met 61 jaar met pensioen te gaan. Maar het is de vraag of ze kunnen leven van het bedrag dat ze dan krijgen. Ik hoor gelui­-den als: Het is maar goed dat moeders nog een werkhuisje heeft, en dat we ons huis vrij hebben.”

Dit is het eerste deel in een serie over zware beroepen.