De vleugel van Liszt
Over de eerste jaren van de Gasthuiskapel in Zaltbommel zijn maar een paar losse flarden bekend. Hier lagen tussen 1316 en 1319 de eerste zieken, vlak voor het altaar. Enkele jaren geleden sloot de kapel zijn deuren en de polikliniek verhuisde naar een pand even verderop. In het witgekalkte gebouw staat nu een vleugel. Franz Liszt moet er nog op hebben gespeeld.
In de winter van 2004-2005 is de Gasthuiskapel uitgebreid gerestaureerd. De afzonderlijke ’hokjes’ voor de vrouwenarts, oogarts en internist verdwenen, evenals het tussenplafond. Nu is de zestiende-eeuwse eiken kap weer zichtbaar, geschilderd in hemelsblauw en versierd met vergulde rozetten.
Het Maarten van Rossummuseum gebruikte de Gasthuiskapel een tijdje voor wisseltentoonstellingen. Over Jip en Janneke bijvoorbeeld, omdat illustrator Fiep Westendorp om de hoek werd geboren.
Nu is de Gasthuiskapel te huur voor feesten en vergaderingen, voor prestigieuze diners, kerstfairs en kamerconcerten. „Dit is een van de mooiste kleine concertzalen van Nederland”, zegt beheerder Emile Kaiser, terwijl hij in zijn handen klapt om de goede akoestiek te laten horen.
In de voormalige ziekenzaal staan de stoelen en tafels al klaar. Er is ook een Erardvleugel uit 1875, met bouwnummer 4672. Volgens Kaiser speelde Franz Liszt op déze piano toen hij eens de Erardfabrieken in Frankrijk bezocht en daar een recital gaf. „Er waren nog maar weinig grote vleugels, dus de kans is groot dat hij die van ons heeft gebruikt.”
Het gemeentebestuur van Zaltbommel gaf rond 1475 de opdracht om naast de kapel een losstaande toren te bouwen: de Gasthuistoren. Toen de toren jaren later begon te verzakken, werd deze via een „tussenlid” aan de kapel gebouwd. Er ontstond een poortgebouw, waardoor bezoekers de kapel en het binnenterrein van het gasthuiscomplex konden bereiken. Voor zieken die overleden, was er een aparte uitgang.
Adres: Gasthuisstraat 34, 5301 CC Zaltbommel.
Telefoon: 06-11142191.
Website: www.gasthuiskapel.nl.
Openingstijden: De Gasthuiskapel is te huur voor evenementen en is op aanvraag toegankelijk. Correspondentieadres: E. M. Kaiser, Groenwal 4, 5301 JJ Zaltbommel.
Extra activiteiten:
De provincie Gelderland organiseert van oktober tot december het festival ”Geloven in Gelderland 2008”. Op het programma staan onder meer wandel- en fietstochten, exposities, een interreligieus muziekfestival en een debat over behoud en herbestemming van kerkgebouwen in Gelderland. In Museumpark Orientalis is een centrale tentoonstelling te zien.
Wie een speciale band heeft met een kerkgebouw kan foto’s en tekst (max. 250 woorden) sturen naar erfgoed@refdag.nl. Inzendingen worden geplaatst op www.refdag.nl/religieuserfgoed.
Dit is de zesde aflevering in een twaalfdelige serie over het Jaar van het Religieus Erfgoed. Volgende maand: Utrecht.
