De werkgevers in het streekvervoer redeneren: wat we niet hebben, kunnen we niet geven. De stakende chauffeurs vinden, bij monde van hun bonden, de looneisen bijzonder reëel. De ene partij noemt de andere „verwende kereltjes”, andersom heten het „zakkenvullers.” Onderwijl wachten passagiers op hun bus, die maar niet komt. Hoe lang nog?
Vanmiddag sprak hij op het Jaarbeursplein de verzamelde stakers toe, samen met collega-onderhandelaar Janny Koppens van de FNV. Bij het CNV zijn 2300 buschauffeurs aangesloten, van de in totaal 13.000. De organisatiegraad in de sector is hoog. Een chauffeur van middelbare leeftijd verdient -inclusief onregelmatigheid- zo’n 1750 euro netto, aldus Kusters.
Dat zei u woensdag ook: Wij willen niets liever…
„Is dat zo? Nou ja, het ís ook echt zo. Maar er wordt niet formeel gesproken met de werkgevers. In het weekend gebeurde dat voor de laatste keer. Ze deden maandag een loonbod dat wij afwezen. Omdat er na herberekening van iets wat leuk leek, onder de streep te weinig overbleef.”
Inmiddels een dikke maand gedoe. Onbestaanbaar toch?
„De werkgevers roepen dat er geen geld is. Er wordt bezuinigd op het ov, de prijs van de strippenkaart mag onvoldoende stijgen en de dieselprijs is torenhoog. Zou dat ons moeten weerhouden van een fatsoenlijke looneis? Wat wij vragen is niet exorbitant, maar normaal. In verwante sectoren is 3,5 procent de norm. Dat willen wij ook. Om de koopkracht op peil te houden.”
Flexibeler inzetbaarheid en iets langer werken zijn ook hete hangijzers. In andere sectoren wordt dat ook gevraagd.
„Terug naar veertig uur en flexibeler inzetbaar zijn. En dat dan zelf betalen. Dat heet een sigaar uit eigen doos. Werkgevers willen af van de atv. Dat vinden wij niet erg. Maar bied de werknemer dan keuzevrijheid. Dat atv niet meer nodig is om banen te scheppen, prima. Maar het is wel een arbeidsvoorwaarde, die je er niet zomaar uit kunt slopen. Bij de NS leveren werknemers vrijwillig atv in, die wordt betaald én ze ontvangen een bonus. Dat is een mooi model.”
Het kwartier onbetaald pauzeren, hoe erg is dat?
„De pauze werd altijd doorbetaald. In alle sectoren met ploegendiensten gebeurt dat. Wie in het ov werkt, kent dubbele onregelmatigheid: vroege, late en heel late diensten, waarbij het aanvangstijdstip nog kan variëren. Dat is zwaar. Is jouw bus te laat -wat door drukte vaak gebeurt-, dan is je pauze weg. In andere branches gaat een toeter, is de rust hard. Hier niet.”
Waarom niet veel langer publieksvriendelijke acties? Nu zijn kwetsbare groepen de dupe.
„Omdat de werkgevers niet reageerden, moesten we de druk wel opvoeren. Heel lastig is dat niemand weet of en hoe zwaar ze worden getroffen. Provincies, de opdrachtgevers, roepen wel dat ze claims gaan indienen, maar niemand kan zeggen of er ook daadwerkelijk sprake is van schade. Eerlijk gezegd hebben wij het gevoel dat we worden misbruikt door de werkgevers: om dingen gedaan te krijgen van de diverse overheden.”
Krijgen jullie veel boze reacties van reizigers?
„De reizigers balen er natuurlijk van dat de bussen niet rijden. Maar we hebben het nog steeds goed uit kunnen leggen. Veel mensen kennen het verhaal van de 2,5 en 3,5 procent uit eigen ervaring. De looneis is -afgezet tegen alle andere- absoluut normaal. Dat zien ze.”
Connexxion, Arriva en Veolia zijn onderdeel van Franse en Britse concerns. Dat maakt de financiële huishouding er niet doorzichtiger op.
„Op de internationale sites valt wel te lezen dat de top van Arriva dit jaar met 35 procent méér naar huis gaat en dat drie leden van de raad van bestuur van Connexxion 21 procent plussen. Onze leden zien dat ook. En vinden het uitermate zuur, vanwege die geluiden dat er niets kan.”
Wat kan de analyse van De Vries betekenen die morgen openbaar wordt?
„Ik vermoed dat er aanbevelingen in staan die voor de langere termijn goed kunnen werken. Een heldere analyse maken is altijd goed. Voor de korte termijn, het huidige conflict, denk ik niet dat hij veel soelaas kan bieden.”