Wonen in een kerk
In het dorp Ens, tussen blokken jarenvijftighuizen, staat de voormalige hervormde kerk. Een groot mozaïek van zwarte en bruine steentjes siert de voorgevel. Het is de zaaier, die uitgaat om te zaaien.
De remonstrantse predikant ds. F. E. van Leeuwen was in 1953 vol lof over de tweede definitieve kerk die in de Noordoostpolder werd geopend. „Wij denken aan dit nieuw gewonnen land”, schreef hij, „waarin gezaaid moet worden, wij voelen als het ware de zeewind nog om ons heen wanneer wij de vogels zien zwermen rondom de zaaier en er gaat van deze afbeelding een wervende kracht uit, een soort oproep om binnen te komen en te luisteren naar het woord van het Evangelie.”
Ruim vijftig jaar later, in 2006, hielden de hervormden er hun laatste dienst. Ze kerken nu, samen met de gereformeerden, even verderop. De kanselbijbel ging mee.
Maarten Heijenk en Gitta Montanus kochten het gebouw, huurden een architect in en verbouwden de kerk tot woonhuis. In de kerkzaal, tegen de achtergevel, verrees een woning met twee verdiepingen. De grote ramen van de woonkamer bieden uitzicht op de kerkzaal, die grotendeels intact is gelaten.
„We hebben zo veel mogelijk de sfeer van de kerk willen behouden”, zegt Montanus. Ze wijst naar de originele kroonluchter aan het plafond en naar de grijsgroen geschilderde banken op de galerij. Daar staat ook nog het orgel van Willem van Leeuwen. „Ik heb meteen maar orgelles genomen.”
Beneden, op de grove zwarte en witte vloertegels, staan de preekstoel en enkele banken. Aan de muur hangt een bordje: „Hervormde kerk. Diensten 9 en 19 uur.” De collectezakken en het psalmbord kregen een plaatsje in het woonhuis. De kostersbank doet dienst als keukenbank.
Inmiddels staat de kerk te koop, voor 695.000 euro. Montanus: „We zagen de verbouwing als een groot avontuur. Ik heb er met plezier aan gewerkt. Of er al kijkers zijn geweest? Ja, regelmatig komen er mensen langs. Maar een voormalig kerkgebouw koop je niet in een middag.”
Adres: Kerkplein 30, 8307 AP Ens.
Telefoon: 06-23572694.
Website: www.gittamontanus.nl/ens.
Openingstijden: De kerk is privébezit, maar is op aanvraag toegankelijk voor bezoekers.
Extra activiteiten: In de provincie Flevoland besteedt het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad aandacht aan het Jaar van het Religieus Erfgoed. Zo is er op zaterdag 11 oktober een themadag over het religieuze leven in de Noordoostpolder, vroeger en nu. Er verschijnt ook een bundel over dit onderwerp. In Dronten wordt een kerkenroute uitgezet.
Dit is de vijfde aflevering in een twaalfdelige serie over het Jaar van het Religieus Erfgoed. Volgende maand: Gelderland.
Wie een speciale band heeft met een kerkgebouw kan foto’s en tekst (max. 250 woorden) sturen naar erfgoed@refdag.nl. Inzendingen worden geplaatst op refdag.nl/religieuserfgoed.