„Wij willen een land zijn dat de dingen gewoon beter doet dan in het verleden. We zijn weer op het goede spoor. Duitsland krijgt een sterke en daadkrachtige regering”, zei de toekomstig bondskanselier en CDU-leider Friedrich Merz bij de persconferentie.

Na een reeks dodelijke aanslagen door uitgeprocedeerde asielzoekers, zette hij in de verkiezingscampagne vooral stevig in op migratie. Merz pleitte voor een harde lijn door de grenzen voor iedereen zonder geldige papieren praktisch te sluiten. Maar komt die er ook?

Bij de presentatie van het akkoord sprak hij over een „nieuwe koers”, bedoeld om „de illegale migratie voor het grootste deel te stoppen”. Om dat voor elkaar te krijgen, breidt Duitsland onder meer de grenscontroles uit en komt er „een repatriëringsoffensief” om mensen –waaronder Syriërs en Afghanen– uit te zetten.

Het aantal „veilige landen van herkomst” wordt uitgebreid en gezinshereniging voor personen met een tijdelijke beschermingsstatus voor een periode van twee jaar opgeschort. Ook gaat het langer duren voor iemand het Duitse staatsburgerschap krijgt.

Minimumloon

Tegelijkertijd benadrukte SPD-leider Lars Klingbeil dat het grondrecht van asiel blijft, een Europees recht waarover de sociaaldemocraten niet wilden onderhandelen. Voorlopig lijkt Merz dus vooral kleine successen geboekt te hebben.

Het nieuwe kabinet staat ook voor de zware opgave om de kwakkelende Duitse economie weer aan te jagen. Om dat te bereiken kwamen de drie partijen eerder al overeen om de zogenoemde schuldenrem, een wettelijk verbod op het maken van te veel schulden, los te laten. Daardoor mogen in de komende jaren miljarden worden geleend voor investeringen.

De regering wil ook een aantal belastingen verlagen, waaronder vanaf 2028 de vennootschapsbelasting, een belasting over winst. Voor lagere- en middeninkomens daalt de inkomstenbelasting. Daarmee wil de regering onder meer gezinnen ontlasten. Het minimumloon zou kunnen stijgen naar 15 euro per uur.

Oostflank

Verder wil de coalitie de energieprijzen omlaag brengen en wordt de verkoop van elektrische auto’s gestimuleerd. Plannen voor een terugkeer naar kernenergie zijn er niet.

De defensie-uitgaven gaan ook „aanzienlijk en drastisch” omhoog. Met welk bedrag wordt niet vermeld. De dienstplicht wil de nieuwe regering –ondanks de dreiging vanuit Rusland– voorlopig niet herinvoeren. In plaats daarvan staat er in het akkoord: „Wij creëren een nieuwe, aantrekkelijke militaire dienst die in eerste instantie gebaseerd is op vrijwillige deelname.” Over de toekomstige troepensterkte en uitrusting van de Bundeswehr doen de partijen geen concrete uitspraken.

Oekraïne krijgt de belofte dat de „militaire, civiele en politieke steun” wordt voortgezet en versterkt. Merz beklemtoonde verder dat de relaties met de VS van het grootste belang zijn en Europa op Duitsland kan blijven rekenen. De toekomstige regering streeft naar eigen zeggen naar een sterkere Europese as in de NAVO. Tegelijkertijd deden de partijen geen verdere toezeggingen over de verdediging van de oostflank van het bondgenootschap.

Abortus

Het bestaansrecht van Israël staat niet ter discussie. De drie partijen stellen dat de veiligheid van het land een zaak is van het Duitse staatsbeleid. De aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 wordt veroordeeld, maar ze roepen ook op tot een „fundamentele” verbetering van de humanitaire situatie in Gaza en blijven een tweestatenoplossing steunen.

Ethische thema’s als abortus, euthanasie en transgenderisme komen ook aan bod, maar zeer beperkt. Vrouwen die onbedoeld zwanger raken in hun „gevoelige situatie” moeten uitgebreide ondersteuning krijgen om „het ongeboren leven zo goed mogelijk te beschermen”. De kosten van een abortus worden vergoed.

De kwestie euthanasie komt in het regeerakkoord niet voor. Op dit moment is actieve euthanasie –iemand anders dient een dodelijk middel toe– in Duitsland verboden. Wel pleiten de partijen voor het uitbreiden van de palliatieve zorg.

Ook de zelfbeschikkingswet –die de regering-Scholz vorige jaar invoerde en het voor trans-, inter- en non-binaire personen mogelijk maakt hun geslacht en voornaam op overheidsdocumenten via een eenvoudige procedure te wijzigen– wordt voorlopig niet aangetast. Tijdens de verkiezingscampagne had de CDU/CSU dat nog geëist.