Als het draait om de centen tekent zich in de Europese Unie niet zelden een tweedeling af tussen de noordelijke en zuidelijke lidstaten. Noem het de preciezen tegenover de rekkelijken. In de monetaire sfeer spreken we traditioneel van haviken en duiven. De eerstgenoemde categorie hecht aan discipline, degelijkheid, zuinigheid en een streng anti-inflatiebeleid. Gesjoemel met spelregels wordt niet op prijs gesteld. De mediterrane partners zijn in het algemeen minder strikt in de leer.

Het concrete verschil zie je als je naar de twee grootste spelers in de eurozone kijkt. Duitsland heeft een staatsschuld van iets boven de 60 procent van het bruto binnenlands product (bbp). In Frankrijk praten we over meer dan 110 procent. Daar is ook nog eens een fors begrotingstekort, van rond de 6 procent.

Echter, bij onze oosterburen is sprake van een volgens velen historische draai. Merz heeft nog voor zijn officiële aantreden de bakens verzet, met steun van beoogde coalitiepartner SPD. In de komende jaren wordt er 500 miljard euro extra uitgetrokken voor de infrastructuur. Geen overbodige luxe, want die verkeert in een bedenkelijke conditie. Het instorten van een brug in Dresden enkele maanden geleden illustreerde dat.

Verder wil Merz alles op alles zetten om de defensie van Europa te versterken. Hij bezigt daarvoor zelfs de woorden „whatever it takes”. Alles wat nodig is, de beroemde uitdrukking waarmee toenmalig ECB-president Mario Draghi in 2012 verzekerde dat de euro zou worden gered. In Duitsland was sprake van een tot voor kort gekoesterde schuldenrem. Die werd verankerd in de grondwet, als reactie op de kredietcrisis. Het gat in de begroting mocht jaarlijks de 0,35 procent niet overtreffen, behalve in noodsituaties. Met een beroep daarop (corona en later Oekraïne) kwam het de laatste jaren hoger uit en nu schuiven de Duitsers de rem terzijde. Gelet op dit alles hoeven we van onze oosterburen geen weerstand te verwachten tegen een versoepeling van de in het Europese stabiliteitspact vastgelegde normen voor tekort en schuld.

Duitsland was de laatste tijd de ‘zieke man’ van Europa, met twee jaren achtereen krimp

De ambities van de nieuwe coalitie in Berlijn zullen de nationale economie een impuls geven. Peilingen tonen aan dat het vertrouwen onder ondernemers opeens omhoogschiet. Duitsland was de laatste tijd de ‘zieke man’ van Europa, met twee jaren achtereen krimp. Merz pakt met zijn initiatief waarschijnlijk de van oudsher bestaande leidende rol in de EU terug, die het land samen met Frankrijk vervulde. Maar tegelijk vormen de Duitsers niet langer het boegbeeld van de groep van zuinige lidstaten.

De kans bestaat dat landen met een financieel minder betrouwbare reputatie in deze omslag van Duitsland een rechtvaardiging zien om hun tekorten eveneens te laten oplopen en meer te gaan lenen. En dat is niet zonder risico. Griekenland heeft ons al eens doen ervaren waartoe dat kan leiden.

De auteur is oud-redacteur economie van het Reformatorisch Dagblad.