De afgevaardigden steunden vrijdagavond –met 31 stemmen voor, 15 tegen en 3 onthoudingen– een besluitvoorstel van ds. F.W. van der Rhee. Dat hield in de generale synode, die in juni 2024 in Rijnsburg startte, „conditioneel te sluiten”. Verder kreeg het moderamen van de vergadering „het mandaat om de synode in juni opnieuw bijeen te roepen, wanneer aan een van de twee volgende voorwaarden, of aan beiden, is voldaan”.

De eerste voorwaarde: „Wanneer –na overleg met adviseurs– blijkt dat er dossiers zijn waarop besluiten onontkoombaar nodig zijn.” De tweede voorwaarde: „Wanneer kerken in groten getale aangeven terug te zullen keren binnen de bedding van de genomen synodale besluiten die vast en bondig zijn, wanneer zij eerst daarvan zijn afgeweken.”

Als aan deze voorwaarden de komende twee maanden niet is voldaan, komt de synode op 3 juni alleen nog bijeen, zo luidt de besluittekst, „om zonder inhoudelijke bespreking de synode te sluiten”.

Het vrijdagavond genomen besluit was het eindpunt van een hele middag en avond vergaderen over de vraag of de generale synode, die deze week niet tot een besluit kon komen over de toekomst van het kerkverband, dan maar gewoon gesloten moest worden. Ook al zijn tal van agendapunten nog niet of onvoldoende behandeld.

Verlegenheid

Het initiatief om de synode te sluiten kwam vrijdag rond het middaguur van het moderamen zelf. Nu het laatste reddingsplan voor de diep verdeelde CGK was gestrand, gaf het bestuur van de synode de 52 afgevaardigden „in grote verlegenheid” de overweging mee om de synode dan maar definitief te sluiten. „Hoe kunnen we verder vergaderen als met betrekking tot het agendapunt met de hoogste prioriteit elk perspectief verdwenen lijkt?”

Lees ook

CGK houden elkaar in de houdgreep

Over de suggestie van het moderamen om de handdoek dan maar in de ring te gooien, werd vervolgens de hele middag en een deel van de avond vergaderd. Sommige afgevaardigden voelden er niets voor een punt te zetten achter de synode, wel een komma. Ds. R. Bikker verwees naar „een zuster”, die hem onlangs appte met de boodschap: „Wat zitten jullie daar in Nunspeet toch met de ramen en de gordijnen dicht.”

Opperzaal

Het bracht de predikant er vrijdag toe een deel van Johannes 20 voor te lezen, waar staat dat Jezus na Zijn opstanding de gesloten opperzaal binnenkwam, waarna de discipelen zich verblijdden. Ds. Bikker: „Als wij het niet meer weten, is dat niet het einde. Het einde is het Evangelie. En dus is het ook niet hopeloos.”

Ds. A.C. van der Wekken pleitte voor een tijd van rust en bezinning. Hij stelde voor een commissie in het leven te roepen die een vergadering in juni gaat voorbereiden: een dag van bezinning en gebed en een dag over de vraag hoe de kerken met elkaar verder moeten. „Ik wil deze dag niet afsluiten zonder perspectief. Wat zou het mooi zijn als we tegen elkaar zouden kunnen zeggen: we kunnen samen door één Deur, Jezus Christus.”

Veel emotie

Op een vraag van ouderling P. Raven naar de kerkrechtelijke regel dat alles wat wettig is ingediend op de synode behandeld móét worden, antwoordde scriba ds. A.D. Fokkema, met veel emotie: „Hoe realistisch is het om verder te spreken over bepaalde zaken wanneer er verder geen hoopvol perspectief is? We zien geen begaanbare weg meer, broeders. We weten niet meer hoe we een scheuring kunnen afwenden. Zó ernstig is het.”

Ook andere afgevaardigden wezen op de ernst van de situatie. Zo toonde D. Schaafsma zich bezorgd over „wat er op het grondvlak gaat gebeuren als we nu de synode sluiten”. Ds. J.G. Schenau wees op het „gevaar” dat als de synode nu zou sluiten, er een „zwartepietenspel” zal worden gespeeld over de vraag wie de schuldige is. Sluiting van de synode wekt volgens hem ook de „suggestie” dat het moderamen „het kerkverband heeft opgegeven”.

In de gedachtewisseling van vrijdagmiddag noemde ds. W.E. Klaver het kerkverband „failliet”. Ds. W.L. van der Staaij merkte op dat de CGK „compleet zijn vastgelopen. Wij kunnen niet vlot trekken wat op particuliere synoden en op classicaal niveau is vastgelopen. En dat zal, naar de mens gesproken, ook een volgende synode niet lukken.”

Consulent kerkrecht

Vóór de discussie over het voorzetten van de synode hadden de afgevaardigden vrijdagmorgen toch nog een paar besluiten genomen. Er is bijvoorbeeld voor onbepaalde tijd een consulent kerkrecht benoemd. De huidige omvang van 0,5 fte wordt teruggebracht naar zestien uur. Op dit moment is theologe Miranda Renkema consulent kerkrecht.

Dat besluit werd overigens niet zonder slag of stoot genomen. Ouderling J. Mauritz wees op de „buitensporig” hoge kosten van een consulent kerkrecht, terwijl andere synodeleden, zoals A. Verburg, juist voorrekenden dat dit wel meevalt als je alle uitgaven meerekent.

Ds. Bezemer wees op stijgende kosten, dalende ledenaantallen en de onzekere toekomst van de CGK. „Als het huis van de kerk in brand staat, gaan we dan een contract voor onbepaalde tijd instellen? Dat is onverantwoord.” Een voorstel van ds. S.M. Buth om de omvang op 0,1 fte vast te pinnen, kreeg met 14 stemmen voor, 31 tegen en 6 onthoudingen bij lange na geen meerderheid.