Het bezoek had een wat valse start. Letterlijk, toen een muziekkorps de volksliederen niet erg zuiver ten gehore bracht. Figuurlijk ook, omdat een aantal Kenianen vond dat het koningspaar hun president niet moest bezoeken. Er heerst onrust sinds William Ruto in 2022 aan de macht kwam. Afgelopen zomer braken rellen uit bij een protest van jongeren tegen belastingverhoging. Door politieschoten kwamen meer dan veertig mensen om het leven. Ook zouden tientallen Kenianen door gemaskerde agenten ontvoerd zijn.

Niet alleen in toespraken tijdens het staatsbezoek, maar ook tijdens een gesprek met de president zijn de mensenrechten aan de orde gesteld, verklaarde de koning. De politie kampt met gebrek aan capaciteit en geld. „Maar er is goede wil om er iets aan te veranderen. Dat gaat natuurlijk nooit snel genoeg; jongeren hebben het vertrouwen verloren en dat moet eerst teruggewonnen worden. Maar ik weet zeker dat grote groepen in Kenia er heel hard aan werken om de rechtsstaat en de democratie te verbeteren.”

Nieuws in beeld

Bezoek aan het Nederlandse bedrijf Florensis, dat zich inzet voor duurzame en verantwoorde sierteelt. beeld ANP, Remko de Waal

Bezoek aan het Nederlandse bedrijf Florensis, dat zich inzet voor duurzame en verantwoorde sierteelt. beeld ANP, Remko de Waal

Bezoek aan het Nederlandse bedrijf Florensis, dat zich inzet voor duurzame en verantwoorde sierteelt. beeld ANP, Remko de Waal

Bezoek aan het Nederlandse bedrijf Florensis, dat zich inzet voor duurzame en verantwoorde sierteelt. beeld ANP, Remko de Waal

Opperrechter

„We hebben een volwassen relatie tussen onze landen waarin we dit soort zaken kunnen bespreken”, antwoordde minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken op de vraag van een Keniaanse journalist waarom het bezoek is doorgegaan. „De democratie staat wereldwijd onder druk”, signaleerde de bewindsman. Kenia is wel een democratie, stelde de Keniaanse vicepremier Musalia Mudavadi. „Er zijn veel landen waar je verkiezingen kunt voorspellen voordat ze hebben plaatsgevonden. Niet in mijn land.”

De koning zei dat het geweld bij de protesten in Nairobi „ook door gebrek aan opleiding” bij de politie kwam. „Mensen wisten ook niet wat ze moesten doen en zijn maar gaan schieten.” De koning besprak het met de hoogste rechter van het land, Martha Koome, en zei dat hij heeft gemerkt dat de wil om het geweld te onderzoeken en te vervolgen er is, „maar ze hebben heel weinig middelen en weinig geld”. In februari liet Koome zich kritisch uit over de ontvoeringen en het feit dat niemand hiervoor is vervolgd. Via petities, volgens tegenstanders aangezwengeld door president Ruto, werd daarna geprobeerd Koome af te zetten.

Nieuws in beeld

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bij Lake Naivasha. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bij Lake Naivasha. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bij Lake Naivasha. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bij Lake Naivasha. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bij Lake Naivasha. beeld ANP, Remko de Waal

Invloed

Door het staatsbezoek staat de onrust in het land volop in de belangstelling. Tal van media berichtten dat de koning over de mensenrechtensituatie heeft gesproken en zich daarbij soms rechtstreeks tot de president richtte. Het effect daarvan is niet te voorspellen.

De rector van de universiteit mocht opeens een lofrede op de president houden

Duidelijk is dat de Nederlandse regering het bezoek, dat afgelopen najaar vanwege de protesten tegen de Keniaanse regering werd uitgesteld, nu wilde laten doorgaan. Als westerse landen wegblijven uit Afrika, zal de invloed van andere mogendheden, zoals China en Rusland, er alleen maar toenemen. Kenia kan ook een rol spelen in het tegengaan van islamitisch extremisme en terreur op het continent en het bestrijden van piraterij op zee.

De Keniaanse president reageerde niet op de opmerkingen die de koning over de mensenrechten maakte. De regering van het Afrikaanse land bood op een andere wijze tegenwicht. Tegen alle protocollen in en zonder dat de koning het van tevoren wist, spraken tijdens het staatsbanket niet alleen de beide staatshoofden, maar kreeg de rector van de universiteit van Nairobi –een Nederlander– de gelegenheid een lange lofrede op de president te houden.