Israël voerde eerder deze week bombardementen uit in de Gazastrook, de zwaarste sinds in januari een bestand met Hamas van kracht werd. Daarbij zouden honderden Palestijnen om het leven zijn gekomen. „Verontrustende en trieste berichten uit Gaza waar opnieuw heel veel dodelijke slachtoffers te betreuren zijjn”, schreef premier Schoof dinsdag op X.

In de Kamer, bij een debat voorafgaand aan een EU-top, zei Schoof dat een spiraal van nog meer ellende en verdriet dreigt. „Er is maar één antwoord op: partijen moeten terug naar het bestand.”

GroenLinks-PvdA-voorman Frans Timmermans stelde dat er geen enkele onduidelijkheid is over wie aan te rekenen valt wat er gebeurde. „Israël heeft het bestand geschonden.” D66-leider Rob Jetten zei de simpele veroordeling te missen. „Het kan niet zo zijn dat het kabinet zich alleen maar zorgen maakt. Het kabinet víndt hier toch ook iets van?”

Schoof sprak uit dat de bombardementen een schending van het staakt-het-vuren zijn, maar een veroordeling bleef uit. De premier bleef benadrukken dat de inzet van Nederland is dat het bestand weer wordt nageleefd.

Jetten noemde het „buitengewoon zwak dat het kabinet niet uit zijn strot krijgt dat de bombardementen van Israël volstrekt onacceptabel en volstrekt onmenselijk zijn”.

PVV-leider Geert Wilders en DENK-voorman Stephan van Baarle kwamen hard met elkaar in botsing tijdens het debat. Van Baarle noemde Wilders „een genocidale opruier, die staat voor de vernietiging van het Palestijnse volk”. Daarop kreeg hij van de PVV’er terug dat hij „de grootste antisemiet en Hamasaanhanger van Europa” is.

Als het EU-plan verder is uitgewerkt, moet het kabinet opnieuw een positie innemen. Wilders zei in het debat dat hij Schoof „maximale ruimte” wil geven om de onderhandelingen te voeren. De premier heeft de vrije hand, aldus de PVV-leider. „Niemand houdt hem tegen. Hij zit niet aan een lijntje. Hij is zo vrij als een vogel, en wij zijn zo vrij als een vogel om daarna te vinden wat we ervan vinden.”

EU-defensieplan

Het debat stond voor een groot deel in het teken van het EU-plan voor meer defensie-uitgaven, de verdeeldheid in de coalitie daarover en het mandaat van premier Schoof. Vorige week aanvaardde de Kamer met steun van drie coalitiepartijen –PVV, NSC en BBB– een motie waarin het kabinet werd gevraagd zich uit te spreken tégen het plan. Schoof had zich toen in Brussel al achter de verdere uitwerking van het plan geschaard. Daarop volgde overleg tussen kopstukken van de coalitie en de premier. Nadat ze een akkoord hadden bereikt, volgde vrijdag een kabinetsbrief over de Nederlandse inzet in Brussel.

Maar volgens CU-voorvrouw Mirjam Bikker is Schoof niet zo vrij als een vogel, maar vogelvrij. Ook zei ze geen idee te hebben wat het nieuwe mandaat van de premier is en waarvoor de PVV staat.  „Mijn conclusie is dat premier Schoof net zo goed niet naar Brussel kan gaan als hij met dit mandaat naar Brussel moet”, zei Timmermans.

Jetten noemde de VVD een vreemde eend in de bijt. De D66’er vroeg hoelang voorvrouw Dilan Yeşilgöz het verantwoord vindt, „als de VVD echt kiest voor een sterk en veilig Europa”, om de VVD en Nederland „uit te leveren” aan PVV en BBB.

Volgens Yeşilgöz zegt niemand in de coalitie: Teken maar bij het kruisje. „De coalitie staat stevig”, stelde ze verder.