In de Sint-Janskerk te Gouda had de Stichting Kerkelijk Informatiebeheer een inspiratiedag georganiseerd rond het thema: ”Papier, pixels en privacy”. Tijdens de dag, bezocht door 111 personen, waren er lezingen en workshops. Dagvoorzitter was ds. Joost Schelling, voorzitter van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

In zijn bijdrage ”Papier, pixels en privacy” ging prof. dr. Fred van Lieburg, hoogleraar religiegeschiedenis aan de Vrije Universiteit (Amsterdam), in op het persoonlijke en publieke karakter van het geloof en de kerk. „Het geloof is een persoonlijke zaak, maar heeft ook te maken met het staan in de wereld. Er is geen geschiedenis zonder de factor geloof.” Daarom is het belangrijk om het algemeen historisch belang te benadrukken. „Ook als reden voor goede archiefzorg.”

Nageslacht

Kerkarchieven behoren tot de particuliere sector. „De overheid hoeft daarom niet te zorgen voor kerkelijke archieven, dat behoort de kerk zelf te doen.” Waarom is dan een kerkarchief belangrijk? Niet alleen voor de kerk en samenleving is dit belangrijk, maar ook voor het nageslacht, zo gaf prof. Van Lieburg aan. „Wij staan met ons allen in een tijdlijn, wij willen dat papieren en digitale erfgoed doorgeven. Dat is een cyclus die altijd doorgaat.”

Hoewel de overheid geen zorg hoeft te dragen voor kerkelijke archieven, is de overheid wel altijd welwillend geweest om kerkelijke archieven over te nemen, aldus prof. Van Lieburg. „De maatschappij zit in de kerk”. De overheid heeft daarbij een aantal archiefwetten ontwikkeld: „Er staat nu een nieuwe wet op de rol.”

Tegen de achtergrond van de overheidswetgeving hebben de kerken een kerkelijk archiefbesluit genomen. „Dat houdt in dat kerkelijke archieven belangrijk zijn en opgenomen moeten worden volgens professionele richtlijnen. De discussie over een nieuw kerkelijk archiefbesluit wordt nog gevoerd.”

Obstakels

De oude gereformeerde kerk in Nederland heeft van meet af aan zorg gedragen voor de ordening en bewaring van het erfgoed, aldus prof. Van Lieburg. Tegelijkertijd waren er altijd obstakels. „Er was altijd praktische problematiek voor die archiefzorg.”

We leven in een andere wereld dan voorheen, zo gaf prof. Van Lieburg aan. Er is sprake van secularisatie en digitalisatie. „Daarmee wordt de kerkelijke verantwoordelijkheid alleen maar groter.” De hoogleraar deed de oproep om het papieren archief onder te brengen bij de overheid. „Voor het digitale archief is de toekomst nog heel onzeker. Zorg dat u het zelf goed op orde heeft.”

Uit een enquête over kerkelijke archieven die onder meer prof. Van Lieburg heeft uitgezet bleek dat deze veelal op orde zijn. „Er zijn wel uitdagingen zoals het vinden van vrijwilligers en de digitalisering.”

Handvatten

Dr. Niels van Driel, archivaris en redacteur, presenteerde het digitale Handboek Kerkelijk Informatiebeheer. Wat zijn de doelen met de publicatie van dit boek? Het boek poogt handvatten te bieden voor het digitale en papieren informatiebeheer. Het is een digitaal handboek zodat het toegankelijker is en makkelijker up-to-date houden. En met het boek wil men het begrijpelijk houden en kwaliteit bieden.

Een van de workshops werd geleid door Hans Hilgers, kerkelijk archivaris van de Protestantse Gemeente in Gouda. Hij liet het archief van deze gemeente zien in de voormalige bibliotheek in de Sint-Janskerk te Gouda. Hij gaf onder meer als tips mee om een vaste archiefcode te gebruiken en een vaste datumnotatie aan te houden.

Veilig

Eén van de bezoekers van de dag was 85-jarige Theo Boessenkool uit Ede. Hij verzorgt het archief van de protestantse Taborgemeente te Ede die opgegaan is in de Protestantse Gemeente in Ede. De lezing die Boessenkool het meest aanspraak was die van prof. Van Lieburg. „Een kerkelijk archief gaat over mensen en over samenwerking van mensen die zich gedragen weten door God de Vader. De vraag is hoe je deze gegevens uit het verleden veilig en toegankelijk kunt opslaan voor de toekomst.”