Rond 1900 werkte nog bijna een derde van de Nederlanders in de landbouw. Toen kwamen de tractor, de melkmachine en andere slimme uitvindingen. Boeren hadden minder arbeidskrachten nodig en veel mensen verloren hun baan. Werden al die mensen blijvend werkloos? Nee, de economie veranderde langzaam. Meer mensen kregen werk in fabrieken, in de zorg of op kantoor. Er ontstonden heel veel nieuwe banen. Vandaag de dag werkt minder dan 2 procent van de Nederlanders in de landbouw, terwijl de werkloosheid laag is.

Veranderingen gaan vaak geleidelijk en ongemerkt. Niettemin staat vast dat zich momenteel een fundamentele verandering qua werken voltrekt. Kunstmatige intelligentie (AI) neemt steeds meer taken en functies over. Daarbij gaat het van het verwerken van facturen tot het maken van rapporten, het schrijven van berichten, analyses en zelfs medische diagnoses. In vaak veel minder tijd dan in het verleden. Leerlingen maken binnen een halfuur een complete scriptie, terwijl de informatie die hun werkstuk bevat klopt.

Het is niet raar dat deze verandering talloze vragen oproept. Wordt mijn baan straks overbodig? Of ontstaan er juist nieuwe kansen, net als honderd jaar geleden? En: mis ik niet ergens een afslag? Hoe blijf ik bij, terwijl de ontwikkelingen zo snel gaan?

De komst van AI betekent dat sommige beroepen verdwijnen of ingrijpend veranderen

AI kan teksten schrijven, klanten helpen, machines aansturen en enorme hoeveelheden data analyseren. Dit betekent dat sommige beroepen verdwijnen of ingrijpend veranderen. Administratief werk, juridisch advieswerk en bepaalde taken in de zorg worden steeds vaker door computers gedaan.

Tegelijkertijd ontstaan er nieuwe banen, zoals die van AI-specialist, data-analist, techbeheerder en toezichthouder die de inzet van AI begeleidt. Van het een naar het ander. Denk aan de landbouw. Het kan niet anders of er ontstaat weer nieuw werk. Maar hier wordt Freeks vraag wel heel actueel: hoe voorkom ik dat ik dat een afslag mis?

Ik neem aan dat we niet willen dat het toepassen van AI ten koste gaat van werknemers. Daarom een oproep: ondernemers, investeer in mensen, ook als het gaat om AI. Ga er niet vanuit dat werknemers zichzelf bijscholen of nieuwe vaardigheden zelf oppikken. Investeer in opleidingen en vorming. Hoe werkt AI, hoe kan het je werk beter maken en wat moet je er juist níét mee doen? Welke mogelijkheden biedt AI jou? Geef werknemers ook de ruimte om AI-toepassingen uit te proberen, om te experimenteren. En wees je ervan bewust: niet alles wat kan, moet ook. Hoe zorgen we er voor dat AI verantwoord wordt ingezet?

Dus ondernemers, als het gaat om je mensen: liever niet afwachten maar meebewegen. En Freek, vraag gerust om die cursus. AI is nu aanwezig**,** dus je moet er nu ook wat mee, zodat je de niet meer te stoppen boot niet zult missen. Bedrijven en werknemers die zich nu niet voorbereiden, lopen dat risico.