Dat blijkt uit een voorzet, die het samenwerkingsverband Regio Foodvalley deze woensdag heeft aangeboden aan premier Dick Schoof en de ministeriële commissie economie en natuurherstel. Het stuk is het resultaat van een ”oplosconferentie” van deskundigen, die vorige maand op initiatief van de gemeente Ede was belegd.

Regio Foodvalley heeft een grote agrarische sector, die „bepalend is voor de cultuur en sociale cohesie” in dit gebied. Ook de Wageningse universiteit met de daaraan verbonden onderzoeksinstituten is hier gevestigd, evenals vele toeleverende en verwerkende ondernemingen.

Tegelijk moet de regio de komende jaren 40.000 woningen bouwen. Maar door de stikstofcrisis ligt de vergunningverlening stil. Ook de veehouderij zelf kan zich niet ontwikkelen. Vanwege de nabijheid van de Veluwe als beschermd en stikstofgevoelig natuurgebied, zijn vrijwel alle veehouders in de grote gemeenten Ede en Barneveld piekbelaster.

Stikstofwinst

Foodvalley wil zo snel mogelijk in kaart brengen welke stikstofwinst er sinds 2018 –het referentiejaar voor de stikstofdoelen van de overheid– al is behaald en wat er de komende tijd door onder meer de diverse opkoopregelingen nog verwacht kan worden. Die ruimte wil de regio gebruiken om de vergunningverlening weer vlot te trekken.

Met die vermindering is het gebied al op de goede weg, stelt de regio onder verwijzing naar onderzoek van de Wageningse universiteit. „Sinds 2018 heeft al een daling van 15 procent ammoniakemissie plaatsgevonden. Met het verdwijnen van de derogatie (waardoor veehouders minder mest mogen uitrijden, TR) gaan we richting 30 procent in 2026.”

Natuurherstel moet leidend worden voor het overheidsbeleid in plaats van stikstof

Wie een vergunning voor een project wil, zal moeten bijdragen aan herstel van de natuur. Natuurherstel moet weer leidend worden voor het overheidsbeleid, in plaats van stikstof. Volgens de betrokken gemeenten sluit dat aan op de bedoeling van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn.

Concreet stelt de regio voor om bij zogeheten intern salderen 65 procent van de vermindering van de stikstofuitstoot voor de natuur te bestemmen. De provincie Gelderland stelt dat bij extern salderen al langer verplicht. Foodvalley wil die afroming beperken tot de gebruiksfase, dus de bouwfase uitzonderen.

Ambachtsman

Boeren moeten weer de ruimte krijgen om hun werk „als ambachtsman” te kunnen doen en nieuwe uitstootbeperkende technieken kunnen toepassen, zonder daar meteen op te worden afgerekend. Foodvalley denkt dat de veehouderij zelf veel kan bereiken, en verwijst daarbij naar de sterke vermindering van het gebruik van antibiotica in de afgelopen jaren.

Vergunningverlening moet niet afhankelijk zijn van het individueel behalen van doelen, maar het gaat vooral om de richting waarin een boer met zijn bedrijfsmanagement gaat. Jaarlijks dient hij daarvan een rapport in te leveren bij een onafhankelijke autoriteit, die beoordeelt of hij op de goede weg is. Het beoogde stikstofdoel dient op gebiedsniveau te worden behaald.