Zo’n zeven jaar geleden las Holleman het boek ”Drawdown”. Dat boek brengt in kaart welke oplossingen nodig zijn om het CO₂-gehalte in de atmosfeer weer te laten dalen en zo de opwarming van de aarde te stoppen. Het zette hem aan het denken.

„Ik was verbaasd hoeveel oplossingen over eten gingen. In een vernieuwde top tien staan het tegengaan van voedselverspilling en een plantaardig dieet zelfs op één en twee. Dat eten zo veel impact heeft, vond ik fantastisch goed nieuws. Dat betekent dat je geen dure elektrische auto moet kopen of iets ingewikkelds hoeft te doen om klimaatverandering tegen te gaan, maar dat je elke dag het verschil kunt maken.”

Holleman raakte vervolgens gefrustreerd. Want goede vegetarische gerechten vinden bleek lastig. „Ze veroorzaakten te veel gedoe bij het koken of waren niet vullend.” Zijn frustratie resulteerde in 2019 in de start van voedingsplatform Fork Ranger; met een kookboek en later een app en een seizoenskalender. Volgens hem moest het anders en kón het anders. En inmiddels wil hij niet meer anders. „Zelfs als klimaatverandering niet zou bestaan, zou ik voornamelijk vegetarisch blijven eten. Het is lekkerder en gezonder.”

Kennis

Bij Fork Ranger gaan wetenschappelijke feitjes hand in hand met tips voor recepten. Holleman, met een opleiding in communicatie, verpakt zijn boodschap in mooie grafieken, soms zelf thuis gebouwd. Lachend: „In de avond ben ik vaak aan het Legoën.”

Kanalen waar hij publiek bereikt zijn naast LinkedIn ook TikTok en Instagram. „De kennis is er al. Alleen wie leest wetenschappelijke artikelen? Het gaat erom hoe je bestaande kennis dicht bij mensen brengt. Onze kracht zit hem in het vertalen van die kennis naar dagelijkse keuzes.”

Zoals het feit dat de productie van rundvlees zorgt voor vijf keer meer uitstoot van broeikasgassen dan die van varkens- of kippenvlees. Of dat 83 procent van de broeikasgasuitstoot voor voedsel voor een gemiddelde EU-burger van vlees en zuivel komt (zie grafiek). Slechts 4 procent komt van groente en fruit.

Wat heeft u liever: een vleeseter die zijn vleesconsumptie halveert of een vegetariër die veganist wordt?

„Absoluut het eerste. Met portiegroottes van vlees is zo veel winst te boeken. Als je dat aanpakt, ben je er al bijna. Als je voor een maaltijd 400 gram rundergehakt zou inwisselen voor 100 gram spekjes, dan is de impact op het klimaat in totaal negentien keer lager. Rundvlees heeft een vijf keer hogere impact dan varken. Daarnaast gebruik je nog maar een kwart van de hoeveelheid vlees. Ondertussen behoud je de vleessmaak.”

Vegavlees of kikkererwten?

„Altijd een gerecht met kikkererwten. Vleesvervangers benadrukken sterk wat mensen moeten missen. Terwijl je met peulvruchten, groenten en noten heerlijk afwisselend kunt koken. Door vegavlees ontstond in het begin ook de fabel dat vegetarisch eten duur zou zijn. Maar peulvruchten zijn veel goedkoper dan vlees. In het begin vond ik dan ook dat plantaardig vlees onzin was en te veel media-aandacht kreeg. Het leidde af van de verandering die nodig is naar een plantaardiger dieet. Nu zie ik in dat vleesvervangers een rol vervullen. Bijvoorbeeld om een kroket of een hamburger te vervangen. Soms heb je gewoon zin in een snack.”

Welke voedseltrend baart u zorgen en welke juicht u toe?

„Seizoensgebonden eten is enorm populair. Dat juich ik toe. Wij hebben er ook een handige kalender voor gemaakt. Zo’n seizoenskalender gaat allereerst om het kiezen van de juiste groenten en niet om minder vlees eten. In onze kalender krijg je elke maand suggesties voor vegetarische gerechten waar seizoensgebonden groenten in zijn verwerkt. Dan sla je twee vliegen in één klap.

De eiwittrend baart mij zorgen. Op veel producten staat tegenwoordig hoeveel eiwitten er wel niet in zitten. Ook wordt er reclame voor gemaakt. Het probleem is: in Nederland krijgen de meeste mensen genoeg eiwit binnen. Sterker nog, we eten doorgaans veel meer eiwit dan de minimaal aanbevolen hoeveelheid van 0,83 gram per dag per kilo lichaamsgewicht.

Als je 400 gram rundergehakt inwisselt voor 100 gram spekjes, is de impact op het klimaat negentien keer lager

De fabel gaat ondertussen rond dat je vlees of melk nodig hebt voor eiwitten, maar ook dat is niet waar, blijkt uit onderzoek. In alle groenten zitten –net als in vlees– alle essentiële aminozuren (waar eiwitten uit bestaan, MK). Wel is de verhouding anders: groenten bevatten minder van sommige aminozuren. Maar als je gevarieerd eet, hoef je je daar geen zorgen over te maken. Deze week kwam dat ook langs in een podcast met topwetenschappers over voeding. Wie of wat geloven we? De marketingpraatjes of voedingswetenschappers?”

De Week Zonder Vlees moedigt mensen aan om minder vlees te eten. Wat is volgens u de sleutel voor blijvende verandering?

„Het gaat er om lekkere gerechten te vinden. Gemiddeld koken Nederlanders maar zeven verschillende maaltijden. Door er steeds eentje toe te voegen zonder vlees gaat het eigenlijk verrassend makkelijk. Dat hoor ik keer op keer, ook van onze appgebruikers. Driekwart van onze appgebruikers ging daadwerkelijk minder vlees eten.

In het begin lijkt de overstap naar een plantaardiger dieet heel moeilijk. Je zit vast in oude gewoontes, je weet niet welke recepten er zijn, je hebt twijfels. Het is anders dan je gewend bent. Ga geen bestaande recepten aanpassen door het vlees te vervangen door peulvruchten of noten. Dat werkt meestal niet. Ga voor nieuwe recepten. Lekker koken zonder vlees is helemaal niet moeilijk.

Daarbij komt dat je niet tegen jezelf moet zeggen dat je nooit meer vlees mag eten. Dat doe ik ook niet. Dat zou ik heftig vinden. Het gaat om minderen.”