Vanwege een tekort aan cellen en personeel geldt sinds kort code zwart voor het Nederlandse gevangeniswezen, zo meent het OM. Ook de inzet van politiecellen biedt inmiddels geen uitkomst meer. De limiet is bereikt. En dat terwijl vele honderden veroordeelden nog altijd wachten op een oproep om hun gevangenisstraf te komen uitzitten.

Het College van procureurs-generaal, het bestuur van het OM, heeft daarom besloten voor de lichtere vergrijpen vaker zelf een strafbeschikking op te leggen, zodat de zaak niet voor de rechter gebracht hoeft te worden. Het gaat dan om het opleggen van boetes en taakstraffen. Alleen de rechter mag namelijk een celstraf opleggen.

Volgens de baas van het college, Rinus Otte, kan het OM met de nieuwe aanpak „meer zaken afdoen en méér slachtoffers bedienen”.

Daarnaast komt er bij de rechterlijke macht meer ruimte om zware misdrijven aan te pakken. Voor de duidelijkheid: het openbaar ministerie gaat niet iets nieuws doen. Het gaat alleen meer gebruikmaken van de bevoegdheden die het al heeft. Zo worden ook nu bijvoorbeeld de meeste verkeersovertredingen al afgedaan met een boete. Dat zal, als het aan het OM ligt, in de toekomst veel vaker het geval zijn, ook voor zaken die ernstiger zijn dan een doorsnee snelheidsovertreding.

Dat er gekeken wordt naar meer efficiëntie en naar het gerichter inzetten van de capaciteit van personeel en cellen is een goede zaak. Te vaak moeten verdachten van een ernstig misdrijf nu lang wachten voor hun zaak voorkomt. En als de straf eenmaal is opgelegd, moet er weer lang gewacht worden op celruimte. Daar kan met de nieuwe koers van het OM iets aan gedaan worden.

Dat betekent niet dat er geen vragen te stellen zijn bij de door het OM aangekondigde werkwijze. Zo is de rechtspraak, in tegenstelling tot het opleggen van een strafbeschikking, openbaar en daardoor ook te controleren door de media.  Ook heeft een rechter de mogelijkheid om uitvoering van een vonnis af te dwingen, terwijl het OM die middelen niet heeft.

Een goed functionerend en transparant systeem van rechtspraak is een belangrijke pijler onder onze rechtsstaat. Tegelijk is het nodig dat er gezocht wordt naar manieren om dat systeem, dat nu in overbelasting dreigt vast te lopen, draaiend te houden. Hoewel de weg via de rechter nooit op voorhand definitief afgesloten mag worden, verdient het OM toch steun voor het voorliggende plan.

Weg naar de rechter mag nooit op voorhand definitief worden afgesloten