Een speciaal boek over dorpskerken, waarom eigenlijk?

„Afgelopen herfst schreef ik een boek over geloven in een kleine gemeenschap, in dit geval ging het om mijn woonplaats Maartensdijk, een bekend SGP-bolwerk, met ook een vitale rooms-katholieke gemeenschap die samenkomt in de Sint-Maartenskerk. In de dorpen vallen steeds meer voorzieningen weg. De kerk is dan een van de weinige zichtbare gebouwen die nog overblijven. Daarmee wordt de kerk steeds meer het centrum van de samenleving. Op het voetbalveld kom ik mensen tegen en hoor ik hoe het gaat met leden van onze geloofsgemeenschap. Dat zijn allemaal dingen die het kerk-zijn in een dorp gemakkelijker maken. Ik zie meer kansen voor dorpen om een vitale kerkgemeenschap te zijn.”

U reisde naar twaalf rooms-katholieke kerken in evenzoveel provincies. Hoe was dat?

„Als het geloof onderdeel is van de cultuur, dan is het moeilijker om missionair te worden, concludeerde ik. In Limburg, Brabant en Twente is het geloof onderdeel van de cultuur. Daar heeft de dorpskerk het dan ook veel moeilijker. In Zeeland doen ze er veel voor om toeristenkerk te zijn. Iedere dorpskerk heeft daar zijn eigen kleur. Bij de grote parkeerplaatsen staan tenten waarbij leden van de geloofsgemeenschap er alles aan doen om de toeristen de boodschap van Jezus aan het hart te leggen.

Verder kom je op plekken waar kerken dichtgaan, maar ook zie je nieuwe initiatieven ontstaan. Zo wordt de supermarkt in Lettele overeind gehouden door vrijwilligers uit de kerken. In Hoogezand-Sappemeer zijn er tuintjes beschikbaar voor leden die te weinig hebben om van rond te komen.”

Want dat hebben kerkleden van nu nodig?

„De dorpskerk is ook daarmee aanwezig in het leven van mensen – al weten we door privacywetten vaak niet meer precies wie er in de problemen zitten. Kerkgangers moeten niet alleen geloofswaarheden leren, maar ook het geloof laten zien in de dienst aan onze naasten. De afstand tussen de armen en de dorpskerken is te groot geworden. Dat is wat mij betreft een van de grootste uitdagingen: juist in de dorpen zou de kerk die taak op zich moeten nemen. Nog een reden dat kerken in een dorp aantrekkelijker zijn, ligt in de evangeliserende functie. Als ik in de supermarkt ben, schiet ik mensen aan: „Kom je ook zondag?” Je hebt in een dorp eerder door dat er wat speelt. De kerk heeft in het dorp een grotere urgentie: het voortbestaan ervan is in het geding. Mobiliseer daarom zo veel mogelijk mensen die ja zeggen tegen de kerk. In het dorp doe je dat gemakkelijker. Twintig jaar geleden deed ik dat niet, nu wel. Willen we als kerk toekomst hebben, dan zullen we zelf een pelgrim van hoop moeten zijn en mensen met ons meenemen de kerk in.”

Zoals in Halfweg?

„Dat is een goed voorbeeld. In mijn geboorteplaats hebben ze het kerkgebouw in feite gehalveerd en gebouwen rondom de kerk afgestoten. Op de ontstane ruimte is een nieuwe wijk gebouwd. Zo is de kerk dienstbaar aan de lokale samenleving. De kerk is er beter van geworden. En jonge mensen hebben gelegenheid om een woning te kopen of te huren.”

Wat neemt u zelf mee uit de opgehaalde verhalen?

„Het belangrijkste wat ik meeneem is: ook als er geen kerkgebouw meer is, blijkt dat kerk-zijn veel meer inhoudt dan het hebben van een gebouw. Het is een gemeenschap van mensen die ervaren dat God in hun leven aan het werk is en die daarom leven van Zijn genade.”

Geloven in de dorpskerk. De kracht van nabijheid en gemeenschapszin, Leo Fijen en anderen; uitg. Adveniat; 160 blz.; € 24,99

Leo Fijen, auteur boek over de dorpskerk