Ik zal het direct toegeven: ik heb altijd iets met vuurwerk gehad. In het gezin waar ik opgroeide, was vuurwerk uit den boze. Als kleine jongen had ik me voorgenomen dat, als ik zelf nog eens vader zou worden, ik wel vuurwerk zou kopen. Aldus geschiedde. Met de komst van mijn kinderen werd er siervuurwerk gekocht en afgestoken.

We krijgen een aankondiging dat er een traumateam moet klaarstaan omdat er een jongen van elf jaar, betrokken bij een vuurwerkongeval, aankomt. Op de spoedeisende hulp wordt de jongen opgevangen door het traumateam. Het verhaal is dat de jongen een Cobra 6 wilde afsteken, maar dat het vuurwerk in zijn hand is afgegaan.

De betrokken arm is afgebonden met een tourniquet (een knelverband). Bij inspectie blijkt dat het grootste deel van de rechterhand verdwenen is. We zien een aantal flarden huid en de handwortelbeentjes. De politie komt even later aan met een plastic zakje met daarin een duim. Samen met de plastisch chirurg gaan we direct naar de operatiekamer. Helaas komen we snel tot de conclusie dat de hand niet meer te redden valt. We amputeren de resten van de hand en bedekken de uiteinden van het spaakbeen en de ellepijp met huidrest van de handrug. De jongen is levenslang gehandicapt.

Een aantal foto’s van het handletsel heb ik nog steeds in mijn bezit. Ik probeerde mijn eigen kinderen hiermee van het verboden zware knalvuurwerk af te houden.

Verbod

Elk jaar zijn er veel vuurwerkslachtoffers te betreuren. Ook bij de afgelopen jaarwisseling gingen weer vijf handen, achttien vingers en zes duimen verloren. In bijna alle gevallen ging het om illegaal vuurwerk. In ruim de helft van de gevallen waren de slachtoffers jonger dan 18 jaar. In driekwart van de gevallen stak het slachtoffer het vuurwerk zelf af. We hebben het dan nog niet over de brandwonden en oogletsels.

Telkens opnieuw klinkt de oproep: stop met het consumentenvuurwerk. Er zijn al talloze campagnes gevoerd. Met bekende slogans, zoals: ”dankzij dit korte lontje heb ik nu eindelijk een hondje”. In een aantal gemeenten is vuurwerk afsteken al verboden. De praktijk laat zien dat ondanks een verbod er toch heel veel vuurwerk wordt afgestoken. Handhaven is nagenoeg onmogelijk. Er zit iets in de mens, ik herken het, waardoor de drang naar het afsteken van vuurwerk groot blijft.

Hoe dan verder? In Frankrijk is het afsteken van vuurwerk door particulieren tijdens de jaarswisseling verboden, behalve in sommige skioorden. In plaats daarvan verzorgen professionals op de nationale feestdag op 14 juli lokale vuurwerkshows. Dat zou een groot aantal slachtoffers kunnen schelen.

Helaas blijft vuurwerk in Nederland ongekend populair en is het vrij eenvoudig te verkrijgen, zelfs het illegale spul. Ik vrees dat een algeheel verbod er vooralsnog niet gaat komen.

Misschien wordt het tijd dat ik zelf het goede voorbeeld geef…

De auteur is kinderchirurg in het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam.

Artsen en zorgverleners vertellen over hun werk