Prekenbandjes of -cd’s: menig RD-lezer is daarmee opgegroeid. De cassetteband opende nieuwe werelden. Ineens werd het mogelijk om de opname van de doopdienst van je kinderen na te luisteren. Of het bandje op te sturen naar iemand die niet aanwezig kon zijn bij de dienst.

Net zo’n soort revolutie voltrok zich de afgelopen jaren met de podcast. Niet langer is het cassettebandje de geluidsdrager. De opname bestaat voortaan uit een digitaal bestand en, daar komt de revolutie: iedereen kan dit beluisteren via smartphone, tablet of computer.

iPod

De naam ”podcast” ontstond via een apparaat dat alweer bijna vergeten is: de iPod. Dit Appleproduct uit 2001 was de opvolger van de walkman –voor het onderweg beluisteren van cassettebandjes– en zijn evenknie voor cd: de discman. Aanvankelijk belandde er vooral muziek op iPods, mede via Apples eigen onlinemuziekwinkel, iTunes. Niet lang daarna ontstonden de eerste podcasts. Eigenlijk waren het een soort radioprogramma’s die achteraf beluisterd konden worden via de iPod.

De techniek maakt het inmiddels mogelijk om muziek en video, maar ook computerspelletjes of het beeld van een virtuele computer, te streamen. Niet langer hoeft het geluidsbestand, zoals bij de iPod, op het apparaat zelf te staan. Vanaf een telefoon of computer die verbonden is met internet, is het tegenwoordig kinderspel om een YouTubefilmpje, een playlist op Spotify of Familystream en tal van computerspelletjes af te spelen. Waar vroeger de omvang van de cd-kast een beperking vormde in wat er beluisterd werd, zijn er nu voor de consument praktisch geen grenzen meer.

Aanbod

Streaming media hebben ook een enorme verandering in het aanbod gegeven. Ingezoomd op de podcast: er zijn nog steeds ‘prekenbandjes’, maar nu gedigitaliseerd. ”Een preek voor elke dag” is een voorbeeld van een podcast met preken van predikanten uit de gereformeerde gezindte. Sommige initiatieven bestonden al eerder, maar zijn sterk gegroeid dankzij de podcast. Denk aan PrekenWeb en het Amerikaanse SermonAudio. Podcastplatforms bieden deze aanbieders een gebruiksvriendelijke mogelijkheid om hun boodschap bij de hoorder te brengen.

De revolutie aan de aanbodkant zit ’m er vooral in dat het mogelijk is om zelf tegen relatief lage kosten een podcast te beginnen. Over welk onderwerp dan ook. Talrijke christelijke organisaties begonnen de afgelopen jaren een podcast. Ook het RD laat zich niet onbetuigd met verschillende podcastseries.

Meer dan ooit luisteren mensen onderweg, tijdens het strijken of onder de afwas, naar muziek of naar een podcast

Luisteren

Is er nog meer nieuws onder de zon? Ja. Ook het luisteren is sterk veranderd. Een paar voorbeelden: podcasts zijn eenvoudig te beluisteren in (nieuwere) auto’s, door de telefoon via Bluetooth te koppelen met de radio. Draadloze luidsprekers, al dan niet met slimme assistent, veroverden bovendien een plek in menig huiskamer. In het straatbeeld zijn oortjes niet meer weg te denken. Meer dan ooit luisteren mensen onderweg, tijdens het strijken of onder de afwas naar muziek of naar een podcast. En dat allemaal dankzij kleine, draadloze apparaatjes in de oren, of soms via een uit de kluiten gewassen koptelefoon die garant staat voor sublieme geluidskwaliteit.

De podcast is volwassen geworden. Menig professioneel mediabedrijf gebruikt podcasts om nieuwe doelgroepen te bereiken. ”Podcastmaker” is een serieus beroep geworden, waar mensen fulltime mee bezig zijn. Er zijn zelfs uitgeverijen van podcasts gekomen.

Is het nieuwe er inmiddels af bij de podcast? Het ligt voor de hand dat de podcast van een fase van revolutie overgaat naar een evolutie. Een teken daarvan zijn de talrijke podcasts die ooit begonnen, maar alweer gestaakt zijn. Niet iedere podcast wordt een succes en de concurrentie is moordend. Podcastplatforms zoals Spotify, YouTube Music of PocketCast zullen een veelbeluisterde podcastserie vaker aanraden bij hun doelgroep dan een probeerseltje dat slechts enkele tientallen luisteraars trekt.

AI

Als er érgens in podcastland nog een revolutie te verwachten valt, dan is dat misschien van kunstmatige intelligentie, ofwel: AI. Nu al is het mogelijk om geautomatiseerd een podcast te maken. Die kan bijvoorbeeld de vijf meest gelezen artikelen van het RD van vorige week samenvatten in een podcast die net zo lang duurt als de rit van huis naar werk.

Toch zijn mediabedrijven nog voorzichtig met het inzetten van dit soort middelen. De techniek laat nog steken vallen – en: is het wel zo gewenst dat dat éne bericht over een gevoelige kwestie door een algoritme wordt samengevat? Gaat daarmee alle zorgvuldigheid niet op de helling en moet je willen dat zoiets ook nog eens zonder menselijke tussenkomst wordt uitgedragen in een podcast?

Het is desalniettemin duidelijk dat samenspel van tekst en audio de toekomst heeft. Hoe dat er precies gaat uitzien is nog onduidelijk. De technische mogelijkheden zijn er, de komende jaren zullen aantonen of de potentie ook benut wordt. Podcast 2.0 is onderweg, en zal zich net als zijn voorganger tussen de oren gaan nestelen.