Net als al gebeurt voor ouderenhuisvesting, moeten er ook concrete afspraken komen over huisvesting voor jongeren. Want de moeizame zoektocht naar een kamer of eerste woning valt jongvolwassenen zwaar. Negen op de tien mensen van 18 tot 29 jaar die op zoek zijn naar een woning, ervaren er problemen mee. Het aanbod is te schaars, de prijzen zijn te hoog, en ze weten ook vaak de weg niet in het woningdoolhof. Daardoor moet een substantiële minderheid de levensplannen uitstellen.

Dat blijkt uit een landelijk onderzoek onder bijna 3000 jongeren door State of Youth NL, een platform van de belangenorganisatie KidsRights in samenwerking met onder meer de Nationale Jeugdraad (NJR). Volgens voorzitter Marc Dullaert van KidsRights dwingen de uitkomsten tot een actieplan voor huisvesting van jongeren over de volle breedte. „Nu blijkt dat jongeren hun levensplannen uitstellen, gaat hiermee ook de toekomst van Nederland op slot. Het is onacceptabel dit te laten gebeuren. Daarom moet de politiek nu absolute prioriteit geven aan jongerenhuisvesting.”

„Nu blijkt dat jongeren hun levensplannen uitstellen, gaat hiermee ook de toekomst van Nederland op slot” - Marc Dullaert, voorzitter KidsRights

Concrete doelen

Waar voor ouderen inmiddels concrete doelen zijn gesteld –tot 2030 290.000 woningen erbij, waarbij in een groot deel ook zorg geboden kan worden– ontbreken dat soort doelen voor jongeren. Er zijn in 2022 alleen afspraken gemaakt over meer studentenkamers, en dat is volgens Dullaert niet voldoende. „In zo’n actieplan moet de overheid concreet uitwerken wat voor jongeren in de verschillende levensfases nodig is, bijvoorbeeld hoeveel kleine starterswoningen er nodig zijn. En daar moet de overheid ook een financiële inspanning bij leveren.”

Ook eerdere generaties kampten met woningtekorten en ook in andere leeftijdsgroepen is het voor veel mensen nu lastig geschikte en betaalbare huisvesting te vinden. De wachtlijsten voor socialehuurwoningen zijn lang en de prijzen van koophuizen stijgen in hoog tempo. Maar voor mensen die een eigen leven willen opbouwen is het gebrek aan perspectief fnuikend.

Ongewild nog thuis

Zo geeft meer dan twee derde van de jongeren die zoeken aan dat ze op dit moment ongewild nog steeds of weer bij hun ouders of familie wonen. En meer dan vier op de vijf verwachten dat het heel moeilijk zal worden om iets te vinden. Hoe ouder de jongere, hoe groter de zorgen worden. Als ze geen eigen huisvesting hebben terwijl ze dat wel willen, zeggen twee op de tien jongeren zich eenzaam of sociaal geïsoleerd te voelen.

Ook degenen die nu wel op zichzelf wonen ervaren overigens stress. In veel gevallen omdat de huren te hoog zijn voor hun draagkracht en een goedkoper alternatief niet voorhanden is. Maar ook omdat hun huisbaas het contract zo kan beëindigen of omdat ze vrezen dat er geen kamer meer zal zijn na beëindiging van hun studie. En dat ze dan mogelijk opnieuw hun levensplannen moeten uitstellen. Sommigen beschrijven dat ze in een jaar wel acht keer zijn verhuisd, en dat dit mentale problemen veroorzaakt.

Te laat ingeschreven

Enige zelfreflectie is er wel. Zo zeggen zo’n vier op de tien jongeren die op zoek zijn naar een studentenkamer of huurwoning dat ze zich niet op tijd hebben ingeschreven bij de betreffende instanties. Maar velen zeggen ook dat ze geen duidelijke informatie kunnen vinden – een op de vijf weet niet waar te moeten beginnen met zoeken. En sommige groepen, zoals mbo-studenten, klagen over discriminatie bij het toekennen van kamers of woningen, zoals leeftijdsgrenzen of de vereiste in het hoger onderwijs te studeren.

Oplossingen suggereren de jongeren ook. Meer huur- én koopwoningen, inclusief kleine starterswoningen, soepeler hypotheekregels voor jongeren met studieschulden, en meer ombouw van bestaande lege (kantoor)gebouwen. Of verandering van de inkomensregels bij huurwoningen, omdat je als starter op de arbeidsmarkt daar nooit genoeg voor verdient. En voorrang voor mensen uit de omgeving bij de toewijzing of verkoop van woningen. Hoe dan ook willen de ondervraagde jongeren meer betrokken worden bij de discussies over de woningbouw en betere voorlichting krijgen.

Het rapport ”Een (t)huis, een toekomst” is dinsdag aangeboden aan minister Mona Keijzer en de woordvoerders volkshuisvesting in de Tweede Kamer.