Karremans: Onderzoek naar stijging abortus niet nodig
Staatssecretaris Vincent Karremans (VWS) vindt de stijging van het aantal jaarlijkse abortussen niet dermate alarmerend dat hij daar een apart onderzoek naar wil.
De VVD-bewindsman maakte dat woensdag duidelijk in een Kamerdebat.
In 2023 werden in Nederland 39.332 abortussen uitgevoerd; een stijging van 27 procent ten opzichte van het aantal van 31.049 abortussen in 2021. In het debat uitten de christelijke partijen SGP en ChristenUnie –het CDA liet verstek gaan– en BBB daarover hun zorg.
Al vrij snel na de start van het debat ontspon zich een discussie over de vraag in hoeverre het laten vervallen van de verplichte, vaste beraadtermijn van 5 dagen van invloed kan zijn geweest op de groei van het aantal abortussen. „Ik denk dat het wel heel belangrijk is daar goed onderzoek naar te doen”, zei Caroline van der Plas (BBB). „Is het ministerie met ons bezorgd dat de wetswijziging kan hebben geleid tot een normalisering van abortus?”, vroeg CU-Kamerlid Mirjam Bikker aan Karremans.
Die vindt het echter vroeg genoeg als een onderzoek naar een mogelijk verband tussen beide wordt meegenomen in het grotere, derde evaluatieonderzoek naar het functioneren van de abortuswet dat voor 2027 staat ingepland.
Keuzevrijheid
Karremans, die zei pal te staan voor de keuzevrijheid van vrouwen, riep de Kamer op terughoudend te zijn met het duiden van de groei van het aantal abortussen. Hij zei dat die stijging ook zichtbaar is in Engeland, Noorwegen en Spanje en vooralsnog geen verband lijkt te houden met wettelijke regelingen over beraadtermijnen. „Bovendien zette de stijging in Nederland al in toen daar nog een beraadtermijn van kracht was”, voegde hij daaraan toe.
Karremans onderstreepte dat het laten dalen van het aantal abortussen voor hem geen doel op zich is. „Ik stuur op het vermindering van het aantal ongewenste zwangerschappen”, benadrukte hij.
Een jaar geleden riepen SGP en ChristenUnie het kabinet op te bewerkstelligen dat behandelaars de redenen voor abortusverzoeken registreren, zodat de zorginspectie daar in de jaarlijkse abortusrapportages geaggregeerd en geanonimiseerd verslag van kan doen. Hun motie daarover kreeg echter slechts de steun van FVD en DENK.
Nieuwe oproepen hebben geen zin, zei Karremans gedecideerd. Hij noemde het registreren van de redenen niet zinvol en onwenselijk. „Zo geven we vrouwen het gevoel dat ze zich tegenover de overheid moeten verantwoorden”, was zijn argument.
De inspanning levert volgens hem ook geen handelingsperspectieven op. „Als een vrouw voor abortus kiest, is daar nooit één reden voor aan te geven. Het blijkt dat die keus altijd moet worden bezien tegen de achtergrond van de situatie waar de vrouw zich op dat moment in bevindt.”
Tegenover SGP en ChristenUnie, die zich teleurgesteld toonden, zei Karremans dat het schrappen van de beraadtermijn niet van invloed is geweest op de manier waarop artsen met abortusverzoeken omgaan. „Artsen moeten zich er nog steeds van vergewissen dat de vrouw weloverwogen en goed geïnformeerd tot haar keus is gekomen. Dat blijft een wettelijke eis”, aldus Karremans.
Anticonceptie
Seculiere partijen, zoals VVD en SP, kunnen zich prima vinden in Karremans insteek om niet zozeer het aantal abortussen als wel het aantal ongewenste zwangerschappen omlaag te krijgen. VVD-Kamerlid Harry Bevers wees onder meer op de schadelijke invloed van nepnieuws over natuurlijke anticonceptie. Hij riep Karremans op om het „desinfluencers” zo moeilijk mogelijk te maken.
De SP hield opnieuw een pleidooi voor het opnemen van anticonceptie in het basispakket. Maar volgens Karremans krijgen abortusklinieken nu al subsidie waarmee ze de meest kwetsbare groepen gratis anticonceptie kunnen aanbieden. „Als we het helemaal gaan bekostigen vanuit het basispakket exploderen de kosten”, hield hij de Kamer voor.
Volgens SGP’er Diederik van Dijk is de inzet op betaalbare anticonceptie veel te eenzijdig. Hij wees erop dat 6 op de 10 vrouwen die aankloppen bij een abortuskliniek volgens onderzoek al gebruik maken van anticonceptiva.
Kamerlid Elke Slagt-Tichelman vroeg Karremans zich uit te spreken over de initiatiefwet die haar partij in voorbereiding heeft om abortus uit het wetboek van Strafrecht te halen. Karremans zei daarop dat de wettelijke kaders van abortus als het aan het kabinet ligt onveranderd blijven. Volgens het regeerprogramma is het wijzigen van medisch-ethische wetten alleen aan de orde bij onvoorziene en belangwekkende ontwikkelingen. „Daar is hier geen sprake van”, aldus Karremans.
