Koning Frederik en koningin Mary sloten vorige maand een bijzonder kalenderjaar af. Vandaag is het precies een jaar geleden dat Frederik zijn moeder als staatshoofd van Denemarken opvolgde.

Koning Frederik herinnert zich de troonswisseling als „één van de indrukwekkendste momenten van mijn leven”. Dat zei hij in een gesprek met het Deense TV 2, het eerste interview dat Frederik en Mary gaven sinds de troonswisseling. „Het was heel overweldigend en ontroerend voor mij. Ik voelde me buitengewoon goed ontvangen”, aldus de kersverse koning.

Zowel Frederik als Mary blikte terug op de bijzondere momenten van 14 januari 2024. Voor Frederik was de balkonscène op paleis Christiansborg er daar één van. „Het hoogtepunt was misschien wel toen Mary en de kinderen naar buiten kwamen en achter me stonden, terwijl de Denen voor me stonden te juichen en te zwaaien.” Voor koningin Mary was er ook een moment dat eruit sprong. „Dat was toen ik met de kinderen in de troonzaal stond en Frederik het balkon op ging. Het was een prachtig moment. Ik was zowel heel blij als heel trots.”

Vorige maand blikte ook de Deense premier Mette Frederiksen in een interview op de Deense televisie terug op de dag van de troonswisseling. Zij liet iets doorschemeren van de spanning die er hing rond de belangrijke dag. Zo vertelde ze dat Frederik en zij vlak voor de bewuste datum in het geheim de balkonscène oefenden. „We hadden een soort generale repetitie, de toenmalige kroonprins en ik. We keken uit over het balkon op een dag dat geen enkele Deen doorhad dat we daar waren. Ik denk niet dat we werden opgemerkt.”

De premier moest aan het geheime moment terugdenken toen het officiële moment daar was. In plaats van met z’n tweeën stond precies een jaar geleden een enorme menigte op de kersverse koning te wachten, naar schatting waren er circa 174.000 mensen aanwezig op het paleisplein.

Zomertocht

Na de officiële ceremonie brak voor het nieuwe koningspaar een intensieve periode aan. Als kroonprins nam Frederik al langere tijd taken waar voor zijn moeder, maar als koning rusten alle verantwoordelijkheden alleen op hem. Vlak voordat Frederik en Mary in mei hun eerste staatsbezoek aflegden, vertelden ze aan de aanwezige pers hoe ze de eerste maanden als koningspaar hadden beleefd. „Het was soms overweldigend. Er zijn veel veranderingen en beslissingen, zowel grote als kleine. Er zijn nog steeds veel nieuwe dingen, die ons tegelijkertijd vertrouwd zijn: een Raad van State leiden, audiënties, ambassadeursontvangsten. Het staat in de functieomschrijving, maar het is nog steeds nieuw”, aldus de koning.

Het gesprek met de pers vond plaats aan boord van het koninklijke jacht Dannebrog. Met dat schip reisden Frederik en Mary in mei naar Zweden voor hun eerste officiële staatsbezoek.

In augustus vorig jaar werd de Dannebrog opnieuw gebruikt als een soort varend paleis. Frederik en Mary startten die maand met hun eerste zomertocht als koninklijk paar. Met het schip bezocht het paar diverse plaatsen in Denemarken. Frederik trad hiermee in de voetsporen van zijn voorgangers. De jaarlijkse zomertocht wordt al georganiseerd sinds koning Christian, Margrethes grootvader, dat deed. Op Instagram blikte het koningspaar terug op hun eerste zomer als koningspaar. „Overal zijn we op de meest feestelijke wijze ontvangen: van bermen, ramen en balkons, op havenfronten, stadspleinen en gemeentehuizen. Bedankt. We zijn diep ontroerd en vervuld met mooie herinneringen.”

Positief

In zijn eerste jaar als koning ligt alles wat Frederik doet onder een vergrootglas. Zo wordt Frederik in Deense media regelmatig kritisch beoordeeld op zijn houding ten opzichte van complexe vraagstukken als het klimaat. De Deense vorst uit in toespraken nogal eens zijn zorgen over de veranderingen in het klimaat. Volgens kritische media is er echter sprake van een kloof tussen Frederiks woorden en zijn daden. Ook staan de ruimere toelages die de koninklijke leden van het Deense hof krijgen ter discussie.

Ondanks de kritische noten is een grote meerderheid van de Denen positief over het eerste jaar van Frederik als koning van Denemarken. Uit een enquête van onderzoeksbureau Verian blijkt dat ongeveer 80 procent van de ondervraagden Frederik een goede koning vindt. Slechts 2 procent is het daar niet mee eens, terwijl 17 procent blanco stemde. Uit de cijfers blijkt dat twee derde van de ondervraagden bovendien zegt dat Frederik het net zo goed doet als zijn moeder, koningin Margrethe.

Ook Frederiks collega’s laten zich desgevraagd uit over hem. Zo complimenteerde koning Willem-Alexander in november zijn goede vriend Frederik. Hij zei het fijn te vinden om naast vriendschap ook ervaringen op werkgebied te kunnen delen met zijn ambtgenoot. Dat zei Willem-Alexander na afloop van een werkbezoek in Kopenhagen, waar Frederik voor een groot deel bij aanwezig was. „Ik ben hier natuurlijk al vele malen geweest. Koningin Margrethe is mijn peetmoeder en ik heb veel goede herinneringen aan heel lang geleden, toen koning Frederik en ik nog klein waren”, zei de koning tegen de aanwezige pers. „Maar nu zijn we collega’s én vrienden en het is ook fantastisch om in deze positie en met de verantwoordelijkheid voor onze beide landen ervaringen te delen. We zijn natuurlijk twee Europese landen die in de 21^e eeuw voor nieuwe uitdagingen staan en het helpt altijd om ervaringen uit te wisselen.”

Geloof

Koning Frederik onderscheidde zich vorig jaar van zijn koninklijke collega’s door vrijwel direct na de troonswisseling een boek uit te brengen. Hij deelt in “Kongeord” –koninklijk woord– zijn gedachten en overwegingen over de monarchie. De teksten zijn geschreven door Jens Andersen, die op oudejaarsavond 2023 werd benaderd, de avond dat koningin Margrethe haar aftreden aankondigde. Andersen is voor interviews met Frederik meerdere malen op paleis Amalienborg geweest.

In zijn boek gaat Frederik onder meer in op het christelijk geloof en wat het voor hem betekent. Volgens de koning is het vooral belangrijk om door het geloof mensen met elkaar te verbinden. „De kracht van het geloof ligt niet in de vraag of God wordt genoemd in het woord van de koning, maar in het feit dat we ons als mensen door ons christelijk geloof met elkaar verbonden voelen.”

Denemarken kent een evangelisch-lutherse volkskerk, waar de vorst aan het hoofd staat. Koning Frederik is geen trouwe kerkganger; hij komt er praktisch alleen bij bijzondere plechtigheden, zoals een doop, huwelijk of begrafenis. Ook tijdens Kerst en Pasen bezoekt het koninklijk gezin symbolisch een kerkdienst.

Toespraak

Frederik sloot zijn eerste kalenderjaar als koning af met een officiële toespraak. Op de laatste avond van 2024 hield hij zijn eerste nieuwjaarstoespraak vanuit paleis Amalienborg. Een bijzonder moment, want vorig jaar kondigde koningin Margrethe tijdens deze toespraak haar aftreden aan en begon Frederik aan de periode in zijn leven waarop hij al zo lang door haar was voorbereid. De koning besloot daarom ook met de woorden dat hij deze eerste nieuwjaarstoespraak nooit zal vergeten. „Het is misschien overdreven, maar Mary en ik hadden ons geen betere start als koningspaar kunnen wensen. We kijken uit naar het nieuwe jaar. Bedankt voor het afgelopen jaar en gelukkig nieuwjaar.”