De plechtigheid had zondag plaats omdat het die dag precies 52 jaar geleden was dat Margrethe haar overleden vader opvolgde. Tijdens een zitting van de Deense Raad van State plaatste koningin Margrethe haar handtekening onder de abdicatieverklaring. Daarmee werd haar zoon Frederik koning en zijn vrouw Mary koningin.

Bij de ceremonie in het paleis Christiansborg in hoofdstad Kopenhagen was ook de oudste zoon van de nieuwe koning aanwezig, de 18-jarige Christian. Hij is nu kroonprins.

Aan de troonswisseling kwam geen kroon of troon te pas. Er volgde geen inhuldigingsbijeenkomst, zoals in 2013 in Nederland, of kroningsplechtigheid, zoals vorig jaar in het Verenigd Koninkrijk. Margrethe zette haar handtekening en vertrok. Traditiegetrouw presenteerde ze de nieuwe vorst ook niet aan het volk. Dat deed minister-president Mette Frederiksen nadat Frederik op het balkon van het paleis verscheen. De koning raakte geëmotioneerd toen de vele duizenden mensen hem toejuichten die zich daar al vanaf ’s morgens zes uur hadden verzameld. ”Köngen leve”, stond er op een groot doek: lang leve de koning.

Breuk met traditie

Frederiksen riep Frederik uit tot staatshoofd van Denemarken, Groenland en de Faeröereilanden. Tijdens haar toespraak bedankte de premier koningin Margrethe voor haar inzet gedurende meer dan een halve eeuw. Ook koning Frederik bracht een huldebetoon aan zijn moeder in de toespraak die hij vanaf het balkon hield: „Ze zal altijd herinnerd worden als een buitengewone koningin.” En: „Zoals weinigen is mijn moeder erin geslaagd één te worden met haar koninkrijk.”

Het 55-jarige staatshoofd sprak de hoop uit dat hij een koning wordt die kan verbinden. „Het is een taak die ik met trots, respect en vreugde op mij heb genomen.”

De christelijke krant Kristeligt Dagblad noemde het verontrustend dat Frederik met een oude traditie brak door Gods Naam in zijn toespraak niet te noemen. In plaats daarvan zei de koning de steun nodig te hebben „van datgene dat groter is dan wij”. Terwijl zijn moeder in 1972 sprak over ”Gods hulp, de liefde van het volk, de kracht van Denemarken”, koos Frederik de spreuk ”Verbonden, verbonden, aan het Koninkrijk Denemarken”.

De krant wijst erop dat het van grote betekenis welke formulering de vorst kiest. „De koning is een rolmodel voor de Denen, en zij hebben de richting nodig die het christendom biedt. Door te breken met de traditie wijs je symbolisch een weg aan zonder God. Of je dat nu wilde of niet.”

Festiviteiten

Samen met zijn vrouw en hun vier kinderen –naast kroonprins Christian zijn dat prinses Isabella en de tweeling Vincent en Josephine– zwaaide de koning de mensenmassa toe. Het koningspaar reed terug naar Kasteel Amalienborg in Kopenhagen in hetzelfde zwarte koetsje als waarin koningin Margrethe eerder die dag naar Christiansborg reed. Zij keerde per auto terug naar Amalienborg. De koets was in 1892 een cadeau van ambachtslieden uit Kopenhagen voor koning Christian IX en koningin Louise bij hun gouden huwelijksjubileum.

Volgens Deense media waren zo’n 100.000 mensen op de been om de troonswisseling van dichtbij mee te maken. Een deel van hen verkleedde zich als koning, met een kroon en een mantel. Anderen hadden zich vooral goed aangekleed tegen de kou.

Na de troonswisseling werd bij Kasteel Amalienborg de vlag van koningin Margrethe neergehaald en die van koning Frederik gehesen. Later die middag werden de koninklijke vaandels overgebracht van Margrethes woonpaleis naar dat van de nieuwe koning.

Ook werd het monogram van de koning onthuld: twee gespiegelde letters F waartussen het Romeinse cijfer X is geplaatst met daarboven een kroon. Het naamkenmerk wordt gebruikt op koninklijk briefpapier en op de wachtershuisjes en sabeltassen van de koninklijke cavalerie.

Daarnaast werd bekend dat de drie jongste kinderen van de koning werden geridderd in de Orde van de Olifant, de hoogste ridderorde in Denemarken. Hun broer Christian ontving die onderscheiding in oktober op zijn achttiende verjaardag.

Zondagavond was er in Kopenhagen een grote vuurwerkshow ter ere van het nieuwe koningspaar.

Tijdens de finale was er veel vuurwerk in wit en rood, de kleuren van de Deense vlag.

Maandagmorgen stond het Deense parlement, het Folketinget, stil bij de troonswisseling. De voorzitter en de premier spraken de koninklijke familie toe. Daarna volgde een receptie.

Komende zondagmiddag neemt de familie deel aan een vieringsdienst in de kathedraal van Aarhus. Die wordt geleid door de plaatselijke bisschop, Henrik Wigh-Poulsen.

Onverwachts

Margrethe gaf de troon op vanwege haar gezondheid. In februari vorig jaar onderging ze een rugoperatie. Ze gaf toen de gewoonte op om een pakje sigaretten per dag te roken. Vanwege haar gezondheid moest de kroonprins haar geruime tijd als staatshoofd vervangen.

De troonswisseling kwam echter plotseling. In haar eindejaarstoespraak maakte koningin Margrethe bekend dat ze aftrad. Op dat moment waren haar beide zonen daarvan pas drie dagen op de hoogte, volgens het hoofd communicatie van het Deense hof.

Eerder ging de vorstin er nog van uit dat ze tot haar dood op de troon zou blijven, zoals in de Scandinavische landen gebruikelijk is. Het is bijna 900 jaar geleden dat een Deense vorst de troon opgaf.

Dat was koning Erik III in 1146. Volgens onderzoek van de Deense omroep DR vindt 87 procent van de Denen dat de koningin er goed aan doet af te treden. Slechts 4 procent vindt dat ze tot haar dood op de troon had moeten blijven. Opiniepeilingen laten overigens sinds de jaren 90 een constante steun voor de monarchie van zo’n 80 procent van de bevolking zien.

Margrethe behoudt de titel koningin en blijft een vertegenwoordigende rol vervullen. Zo kan ze haar zoon vervangen als hij bijvoorbeeld op reis is. Kroonprins Christian is echter de eerste vervanger. Op zijn broer Joachim kan koning geen beroep doen, want die vestigde zich afgelopen zomer met zijn gezin in de Amerikaanse hoofdstad Washington. Twee weken geleden waren ze in Kopenhagen voor de kerstdagen en de nieuwjaarsontvangsten. Voor de troonsoverdracht kwam Joachim zonder zijn gezin naar Denemarken.

Australische

De troonswisseling kreeg ook in Australië veel aandacht, want uit dat land is de bijna 52-jarige koningin Mary afkomstig. Mary Elizabeth Donaldson is de eerste Australische die koningin wordt. Ze trouwde op 14 mei 2004 met de Deense kroonprins. En nu is het wachten voorbij, schrijft de krant The Canberra Times. Volgens de Australische omroep ABC is Mary belangrijk voor de populariteit van het Deense koningshuis door haar „normale en bescheiden” manier van doen.

Sommige Australiërs reisden naar Denemarken om de troonswisseling bij te wonen. In de Australische stad Sydney werden feestelijkheden gepland in het café waar Mary en Frederik elkaar in 2000 tijdens de Olympische Spelen ontmoet zouden hebben. Ook op Tasmanië, het eiland ten zuidoosten van Australië waar Mary werd geboren en naar de universiteit ging, kreeg haar nieuwe positie aandacht.

Collega’s

Samen met haar man, prins Henrik, ontving koningin Margrethe in 1984 koningin Beatrix en prins Claus toen die een staatsbezoek aan Denemarken brachten. Zelf legde Margrethe 52 staatsbezoeken af.
Nu ze is afgetreden, zijn er geen regerende koninginnen meer. Nederland, België, Zweden en Spanje hebben echter een vrouwelijke troonopvolger.

Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix prezen zondagmiddag in een bericht op Instagram de afgetreden Deense koningin voor de inzet voor haar land: „Na 52 jaar krijgt Denemarken vandaag een nieuw staatshoofd. Met warmte en genegenheid eren wij Koningin Margrethe voor haar onvoorwaardelijke en markante inzet voor Denemarken. We kijken ernaar uit Koning Frederik X en Koningin Mary in hun nieuwe rol te ontmoeten en blijven de innige vriendschap tussen Nederland en Denemarken koesteren.” Bij het bericht werden foto’s geplaatst van ontmoetingen tussen de Nederlandse en de Deense koninklijke families, ook uit de periode van koningin Juliana.

Ook andere vorsten feliciteerden het nieuwe Deense koningspaar. „U volgt een vorst op die haar rol op bewonderenswaardige wijze heeft vervuld. Met warmte, wijsheid en toewijding heeft koningin Margrethe haar land en haar volk door vreugde en verdriet begeleid”, schreef de Noorse koning Harald. „Mijn familie en ik hopen en bidden dat u de kracht en steun zult ontvangen die u nodig heeft bij uw werk.”
„Ik hoop dat de toch al zeer nauwe Deens-Zweedse betrekkingen de komende jaren nog verder zullen verdiepen”, schreef de Zweedse koning Carl Gustaf. Eerder zondag dankte hij de vertrekkende vorstin –zijn nicht– voor de samenwerking.

Het Belgische koningspaar wees erop dat Margrethes 52 regeringsjaren „het langste koningschap in de geschiedenis van Denemarken” vormen. Ook het Belgische hof plaatste foto’s van ontmoetingen tussen de beide families.