De proef met aan te sturen batterijen vond plaats bij twintig huishoudens in het Zeeuwse dorp Serooskerke. Gemiddeld werden de terugleverpieken van zonnestroom met 12,5 procent verlaagd en de afnamepieken met 20 procent.

Op veel plekken in Nederland is het stroomnet vol. Als in een bepaalde regio veel stroom wordt geleverd op momenten dat er ook veel wordt verbruikt, kan het net overbelast raken. Om dat te voorkomen is er in Nederland een wachtlijst voor bedrijven die een aansluiting op het stroomnet willen. Netbeheer Nederland, de koepelorganisatie van netbeheerders, meldt op haar website dat daar 10.900 bedrijven op staan.

Vol

Thuisbatterijen helpen weinig om overbelasting tegen te gaan, stellen Stedin en Fractal Energy. Zo’n batterij begint op te laden zodra de zonnepanelen meer stroom opwekken dan het huishouden zelf gebruikt. Dat is meestal al rond tien uur ’s ochtends. Vervolgens zitten de batterijen vaak vol als een paar uur later juist veel zonnestroom aan het net wordt teruggeleverd. Ze helpen dan niet om piekbelasting van het net te verminderen.

Tijdens de proef in Serooskerke werden de batterijen zó aangestuurd, dat ze juist tijdens de piek gingen opladen. Op momenten dat het energieverbruik naar verwachting een piek zou bereiken werd juist stroom uit de batterijen gehaald.

Transformatorhuisje

Stedin en Fractal Energy deden in aanvulling op de proef een digitale test. Daarbij keken de bedrijven wat er gebeurt als 140 huishoudens die op hetzelfde transformatorhuisje zijn aangesloten, een thuisbatterij op deze manier zouden gebruiken. De terugleverpieken bleken dan ruim de helft kleiner en de afnamepieken waren bijna verdwenen. Daarbij benadrukken de bedrijven dat deze test in de zomer is uitgevoerd, waardoor de pieken in de teruglevering vaak hoog waren en de afnamepieken laag.

Batterijen die geen rekening houden met piekmomenten kunnen de problemen op het stroomnet juist erger maken, stellen de gezamenlijke energiebedrijven. Netbeheer Nederland pleitte in december voor betere regelgeving voor thuisbatterijen. De batterijen zouden netcongestie niet mogen verergeren en liefst moeten tegengaan.

De koepel is vooral kritisch over batterijen die door mensen worden gebruikt om handel te drijven in stroom. Ze kopen dan energie in op momenten dat die goedkoop is en verkopen stroom als de prijs hoog is. Dat lijkt gunstig voor het net, maar op lokaal niveau kan het juist verkeerd uitpakken. Dit komt doordat de systemen die de batterijen aansturen reageren op de landelijke stroomprijs. Als die bijvoorbeeld hoog is door een landelijk tekort aan stroom, kan een transformatorhuisje in een bepaalde wijk toch overbelast raken doordat veel mensen tegelijk stroom aan het net terug gaan leveren.

Registratieplicht

Netbeheer Nederland wil ook dat de registratieplicht beter wordt nageleefd. Net als bij zonnepanelen zijn eigenaars verplicht om het bezit van thuisbatterijen te melden via energieleveren.nl. De organisatie schat echter in dat nog geen 40 procent van de thuisbatterijen is geregistreerd.

Ook op andere plekken in Nederland lopen experimenten met thuisbatterijen. Zo was er in Arnhem van september tot en met november een proef van Liander en batterijenaanbieder Zonneplan. Tijdens de proef werden batterijen automatisch opgeladen of ontladen en zonnepanelen tijdelijk uitgeschakeld. Dit hielp ook daar hoge pieken voorkomen.

Energieadviseur Jan Zijderveld is positief over proeven als die van Stedin en Liander, met slimme aansturing van thuisbatterijen en zonnepanelen. Volgens hem zijn slimme energiemeters hier al op voorbereid. Wel is het volgens Zijderveld belangrijk dat dergelijke systemen goed beveiligd zijn tegen mogelijke cyberaanvallen.