Wereldleiders hebben in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat ze de opwarming van de aarde bij voorkeur onder 1,5 graden willen houden. Bij klimaattoppen werd het ook wel de „poolster” genoemd, het richtpunt voor klimaatafspraken. Klimaatwetenschappers benadrukken dat het ingrijpende gevolgen kan hebben als de 1,5 graden langdurig wordt overschreden.

Het betekent nog niet dat hiermee het Parijsakkoord is verbroken. Daarin wordt gekeken naar een opwarming van het langjarige gemiddelde – van ten minste twintig jaar. Jaarcijfers kunnen elk jaar schommelen. Wetenschappers hadden al aangekondigd dat 2024 waarschijnlijk opnieuw het hitterecord zou verbreken. Veel maanden waren warmer dan ooit gemeten en op 22 juli was de dagelijkse wereldwijde gemiddelde temperatuur hoger dan ooit.

„De mensen die het minst de klimaatcrisis veroorzaken worden het hardst getroffen” - Maarten de Zeeuw, campagneleider Greenpeace

De opwarming van de aarde wordt vooral veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen bij het gebruik van fossiele brandstoffen. Afgelopen jaar droeg natuurverschijnsel El Niño ook bij aan de warmte. Bij dit fenomeen warmt het oceaanwater rond de evenaar in de Stille Oceaan op. De gemiddelde temperatuur van het zeeoppervlak was dus nog nooit zo hoog, aldus het jaarrapport. Hiervoor zijn ook gegevens gebruikt van veel andere organisaties, waaronder NASA en de Wereld Meteorologische Organisatie.

Hittegolven

Inmiddels staan de afgelopen tien jaar allemaal in het lijstje van warmste jaren ooit gemeten. Adjunct-directeur Samantha Burgess van de Copernicus Climate Change Service wijst erop dat de hoge wereldwijde temperaturen en de extreme hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer leidden tot „ongekende hittegolven en hevige regenval, wat voor miljoenen mensen ellende veroorzaakte”. Een eerdere studie liet bijvoorbeeld zien dat hittegolven elk jaar meer dan 150.000 doden veroorzaken wereldwijd. Ook toont onderzoek aan dat de dodelijkste rampen door extreem weer zijn verhevigd door klimaatverandering.

Het hitterecord van 2024 maakt volgens Greenpeace duidelijk dat Nederland geen nieuwe olie- en gaswinning mag toestaan. „Dit hitterecord is verschrikkelijk. De toenemende extreme hitte bedreigt de levens van steeds meer mensen”, reageert campagneleider Maarten de Zeeuw van de milieuorganisatie op de jaarlijkse cijfers van de Europese klimaatdienst Copernicus. „De klimaatcrisis eist steeds meer levens. Het kost ons zo ontzettend veel, economisch maar ook persoonlijk. En juist de mensen die het minst de klimaatcrisis veroorzaakten, worden het hardst getroffen.”