Wie is Marc Mulders, voor wie de schoonheid van de schepping een waarheid in zich draagt die boven het tastbare uitstijgt? Een schoonheid die helend, hoopgevend en daarmee noodzakelijk is in een wereld vol verwarring, geweld, angst en uitsluiting?

Schilder, aquarellist, fotograaf en glazenier Marc Mulders (Tilburg, 1958) is een van de belangrijkste kunstenaars van zijn generatie. Belangrijke particuliere kunstverzamelaars, maar ook de meeste Nederlandse musea voor moderne kunst, hebben werk van zijn hand in de collectie. In 2016 was hij Kunstenaar van het Jaar. Wat is het geheim van zijn kunst, welke universele waarden worden aangesproken bij het kijken naar de pasteuze, kleurrijke doeken die zijn atelier op Landgoed Baest bij Tilburg verlaten?

„Schoonheid gaat voor mij niet over extase maar zit in het alledaagse” - Marc Mulders, kunstenaar

„Schoonheid is voor mij niet individueel, ze heeft alles te maken met ontmoeting. Ontmoeting met de ander, ontmoeting met het geheim van de schepping”, vertelt Mulders bij een kop koffie aan zijn eettafel. „Dat kan heel klein zijn. Omdat jij bijvoorbeeld met een bos dahlia’s aankwam, zorgvuldig geplukt in je tuin en gerangschikt op vaas. Schoonheid gaat voor mij niet over extase maar zit in het alledaagse. Als ik ’s morgens hardloop, over de slagboom heen het bos inga, dan dank ik God dat ik Zijn topografie mag binnenwandelen en dat het mij gegeven is me te verwonderen over de wanden van de kamers van de schepping. Daarna bid ik ook voor mensen, en dankzij de kunst kan ik me voorstellen hoe Jezus eruitzag als Persoon. Hoe mooi kan schoonheid zijn?”

Bloemen

De zelf ingezaaide bloementuin rond zijn atelier is essentieel. „In de lente en de zomer snuif ik de geuren op. In de herfst schilder ik met de echo van die bloemenpracht in mijn hoofd. En in de winter word ik gedreven door het verlangen naar de nieuwe bloemen die zullen opkomen op mijn akker.” Het dagelijks dwalen door de tuin, een aantal geplukte bloemen in het atelier bij zijn schildersezel, de vallende blaadjes die volgen op de bloei en samen nieuwe vormen op de vloer maken: samen vormen dit de centrale motieven van Mulders oeuvre. Met zijn werk maakt hij de toeschouwer deelgenoot van zijn emoties, zijn vreugde over verf en kleur, plant en dier en het licht.

„Omdat kunst de schoonheid van de schepping weerspiegelt, brengt ze de schoonheid van God als Schepper dichtbij” - Marc Mulders, kunstenaar

Mulders groeide op in het rijke roomse leven van Tilburg. Als kind volgde hij catechisatie, ging trouw naar de mis en sprak veel met zijn oom en tante, beiden missionaris. Vanuit zijn opvoeding leerde hij dat je met de ander omgaat zoals je wilt dat met jou omgegaan wordt. „Ik had een jongetje bij mij in de klas, Manke Wimpie noemden we hem, en hij werd gepest. Ik werd daar zo boos om, dat ik de jongen die Wimpie plaagde –een zoon van de politieagent nota bene– het ziekenhuis in sloeg. Natuurlijk is het niet goed dat ik hem sloeg, ik kreeg er een maand straf voor, maar ik kon niet aanzien dat Wimpie zo gepest werd. De gebeurtenis is me altijd bijgebleven. Ik had geleerd wat rechtvaardigheid is.”

Oefening

Voor Marc Mulders zijn twee woorden essentieel: oefening en generositeit. „Schoonheid heeft te maken met de oefening. Dat wat gebeurt of je overkomt, een vorm of klank in de natuur, wordt groot door de oefening in het gesprek of het delen met de ander.” Hij voelt zich hierin sterk verwant met kloosterlingen. Monniken en kunstenaars wijden zich aan het zoeken van God. Omdat kunst de schoonheid van de schepping weerspiegelt, brengt ze de schoonheid van God als Schepper dichtbij.

Schoonheid wordt op die manier een instrument om je als gelovige geestelijk te ontwikkelen, een noodzakelijk onderdeel van het geestelijk leven. Het is in lijn met hoe kunst door de eeuwen bedoeld is: beeldhouwkunst, schilderijen, gezangen, architectuur, glasraamwerk, poëzie – allemaal bedoeld om de hele mens erin te betrekken. Voor Mulders zou de wereld er een stuk beter uitzien als de leiders van deze wereld zich meer zouden bekwamen in de oefening. De waarde hiervan wordt vaak niet gezien. „Hoe klein en slecht kunnen mensen worden als ze doorgaan in hun eigenbelang. Ik denk dat dit de mensen zijn die Jezus de tempel uit joeg.”

Het andere woord, generositeit, zit voor de kunstenaar in de liefde voor de naaste. Ga twee mijl met de ander, in plaats van één. Als iemand jou dwingt iets te doen wat ongelegen of ongewenst is, zoek dan niet je eigen behoeften, maar handel in liefde ten voordele van de ander. „De sterkste kan altijd zeggen: Tot hier en niet verder, laten we samen praten. De wereld zou daar een stuk beter mee af zijn.”

Wonden

In het leven lopen we allemaal verwondingen op. Manke Wimpie omdat hij gepest werd, Mulders omdat hij op verschillende manieren afkeuring ervoer van onder anderen zijn vader, vrienden en kunstcritici die afwijzend reageerden op hem als gelovig kunstenaar. „De verwonding is er, die is te diagnosticeren en te verklaren, maar als je niet openstaat voor heling word je bozer en bozer. Extremisten lijden vaak zo aan hun verwondingen, dat ze denken helend te kunnen optreden door een gewelddadige daad te verrichten, waarmee ze het oordeel denken te kennen van God. Wonden worden bij hen niet geheeld door voortdurend gebed, oefening en de daaruit vloeiende vergeving, maar door een verder doorbijtende agressie en boosheid. In plaats van te verlangen naar vergeving, zoeken ze naar wraak. De oefening wordt gepareerd, wraak wordt een obsessie.”

Mulders: „Ik heb altijd gezocht naar het vormen van een verbond, om samen te delen en te vieren. Dát is voor mij schoonheid. De Tilburge School, die ik oprichtte met Paul van Dongen, Guido Geelen, Reinoud van Vught en Ronald Zuurmond, is daarvan een mooi voorbeeld. Het binnenhalen van mensen die buitengesloten worden is de ultieme daad van schoonheid. En is dat niet wat Jezus met Zijn dood ook op het oog had?”__

Vanaf 22 mei exposeert Marc Mulders zijn nieuwste tuinschilderijen op de tentoonstelling ”A Garden Path” in de Van den Brinkgalerij in Singer Laren_. Daar gaat zijn werk een dialoog aan met de aangrenzende tuin van Piet Oudolf._