Bij het afleggen van de eed roept men God aan als getuige. Die weet of men de waarheid spreekt; Die ziet erop toe of men getrouw de plichten van het ambt nakomt. Feitelijk zegt men bij het zweren van een eed: „Ja, mensen, ik kan van mezelf niet garanderen dat ik 100 procent betrouwbaar ben. Maar de Heere God is dat wel en op Hem kunnen jullie aan.”

Juist dat aanroepen van God geeft de eed een meerwaarde boven de belofte, die ook toegestaan is. Bij de eed is God getuige, bij de belofte heeft de betrokkene niet meer te bieden dan zijn eigen integriteit.

Vanwege het gewicht dat er aan de eed hangt, is het van belang dat daarbij een voorgeschreven formule wordt gebruikt. Het is daarom niet toegestaan eigen woorden te kiezen. De tekst varieert echter wel voor verschillende ambten en functies waarvoor men de eed zweert. Een minister heeft een andere taak dan een arts. Maar het slot is eenduidig. Dat luidt bij de eed: „Zo waarlijk helpe mij God Almachtig.”

De Nederlandse politie voert per 1 januari 2025 een nieuwe ambtseed in. Agenten kunnen voortaan ook de eed zweren van een ander geloof dan het christendom, zoals de islam, het hindoeïsme en het jodendom.

Helemaal nieuw is dit niet. Militairen mogen dit al sinds 1916, toen moslims deel uit gingen maken van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. Provinciale en gemeentelijke ambtenaren mogen dat ook, omdat in de Ambtenarenwet staat dat „zo veel mogelijk aan de cultuur binnen de overheidsorganisatie moet worden tegemoetgekomen”.

Toch was er bij de overheid een zekere terughoudendheid om eedsformules aan te passen, omdat ze wil dat de eed herkenbaar blijft. Desondanks krijgt nu een grote groep ambtenaren binnen de politie toestemming om naar eigen inzicht te zweren.

Een argument voor deze verandering is dat de waarde van de eed toeneemt als een agent de god aanroept waarin hij of zij gelooft. Maar daarmee wordt de overheid en elke andere burger ook gedwongen die god serieus te nemen. Feitelijk wordt daarmee gezegd: die god is net zo betrouwbaar als de God van de Bijbel.

Daarmee zet de overheid een belangrijke wissel om. De erkenning van de enige ware God Wiens Naam nog steeds in elke wetsaanhef wordt erkend („koning, bij de gratie Gods”) maakt plaats voor een god naar keuze. Onder invloed van secularisatie en de gedachte van een pluriforme samenleving wordt het besef dat God alles ziet en weet, verder weggeduwd.