Het was zaterdag opnieuw onrustig in Tbilisi. Duizenden Georgiërs vormden een kilometerslange menselijke keten. Betogers hadden spandoeken en EU-vlaggen meegenomen. Demonstranten riepen de regering op haar anti-Europese koers te wijzigen en eisten nieuwe parlementsverkiezingen onder internationaal toezicht.

Bij de parlementsverkiezingen eind oktober won de partij Georgische Droom (GD) –die goede banden wil aanknopen met Rusland– een absolute meerderheid. De oppositie en Zoerabisjvili claimen echter dat er is gefraudeerd – die bewering wordt ondersteund door de Europese Unie en de Verenigde Staten.

Zeker nadat premier Irakli Kobachidze een maand geleden bekendmaakte de toetredingsgesprekken met de EU voorlopig stop te zetten, intensiveerden de protesten. Georgië werd een jaar geleden kandidaat-lid van de EU en bijna 80 procent van de bevolking juicht EU-toetreding toe.

Geen wonder dat het de afgelopen weken uitliep op heftige confrontaties tussen agenten en pro-Europese betogers. Volgens de oppositie grijpt de politie hardhandig in bij vreedzame protesten; de autoriteiten beweren dat demonstranten geweld gebruiken.

Buitenlandseagentenwet

Het Georgische kiescollege wees twee weken terug oud-profvoetballer Micheil Kavelasjvili aan als nieuwe president. Als parlementariër ontpopte Kavelasjvili zich als uitgesproken criticus van de westerse invloed op Georgië. Zo noemde de rechts-nationalistische politicus lhbti-rechten „een daad tegen de menselijkheid”.

Kavelasjvili wordt door pro-Europese demonstranten gezien als een pro-Russische marionet. Het nieuwe staatshoofd heeft eens gezegd dat westerse inlichtingendiensten aansturen op een oorlog tussen zijn land en Rusland. „Het volk van Georgië heeft altijd begrepen dat vrede de belangrijkste voorwaarde is voor voortbestaan en ontwikkeling”, verklaarde hij zondag na zijn beëdiging.

Hoger onderwijs heeft Kavelasjvili nooit genoten, wat de oppositie hem graag aanwrijft. Maar Kavelasjvili kreeg als parlementariër wel dingen voor elkaar. Zo was hij medearchitect van de buitenlandseagentenwet, waardoor non-gouvernementele organisaties en media in Georgië die ten minste 20 procent van hun inkomsten uit het buitenland ontvangen, verplicht zijn zich te registeren. Volgens critici dient de wet om dissidente organisaties en de oppositie de mond te snoeren.

De inauguratie van Kavelasjvili vond zondag plaats in het parlement; het was voor het eerst dat zo’n ceremonie achter gesloten deuren werd gehouden. Oppositiepartijen boycotten de ceremonie. Betogers hielden bij het parlement EU-vlaggen en rode kaarten omhoog, een spottende verwijzing naar de sportcarrière van het staatshoofd.

Arrestatie

De uitgaande president Zoerabisjvili heeft het presidentieel paleis in Tbilisi zondag verlaten, maar zegt wel te blijven strijden tegen GD. „Ik neem legitimiteit mee. Ik neem de vlag mee. En ik neem jullie vertrouwen mee”, verklaarde ze bij haar vertrek uit de ambtswoning tegen haar aanhang die zich buiten het paleis had verzameld. Betogers willen Zoerabisjvili beschermen tegen een mogelijke arrestatie.

De pro-Europese uitgaande president had van tevoren aangegeven Kavelasjvili niet te zullen accepteren. Ze wil aanblijven als president en als opperbevelhebber van het leger. Zoerabisjvili werd zelf in 2018 nog direct gekozen – met steun van GD. Maar door een grondwetswijziging is de keuze voor het staatshoofd nu aan het kiescollege. Zoerabisjvili trekt echter de legitimiteit van het kiescollege in twijfel. Dat is samengesteld uit volksvertegenwoordigers en wordt gedomineerd door GD.