Brandende barricades zijn opgericht, straatmeubilair vliegt rond, terwijl betogers –getooid met Europese en Georgische vlaggen– stenen en vuurwerk richting ordehandhavers en het parlement gooien. De politie antwoordt met waterkanonnen, traangas en pepperspray.

De onlusten van de afgelopen dagen zijn tekenend voor de diepe politieke crisis waarin Georgië zich bevindt. Eind oktober werd regeringspartij Georgische Droom (GD) tot winnaar van de parlementsverkiezingen uitgeroepen. Maar de pro-Europese president Salome Zoerabisjvili, de oppositie en een aanzienlijk deel van de bevolking stellen dat er sprake is van fraude.

Ook het Europees Parlement erkent de uitslag van de „ondemocratische verkiezingen” niet en eiste donderdag dat Georgiërs binnen een jaar opnieuw naar de stembus gaan. Nog diezelfde dag kondigde de Georgische premier Irakli Kobakhidze aan dat de regering heeft besloten „tot eind 2028 niet meer over EU-toetreding te praten”.

Sancties

Een groot deel van de bevolking heeft het opschorten van de onderhandelingen opgevat als een afzien van euro-integratie, zei de Georgische politicoloog Gela Vasadze maandag tegen de Duitse nieuwszender Deutsche Welle. „En het zorgt er automatisch voor dat Georgië in de invloedssfeer van Moskou komt.”

De gedachte dat GD onder één hoedje speelt met Rusland, is niet onlogisch. Zo nam GD eerder dit jaar een ‘Russische’ wet aan, waarbij organisaties die meer dan 20 procent van hun financiering uit het buitenland ontvangen, zich moeten registreren als ”buitenlandse agent”.

Georgië weigert ook mee te doen aan westerse sancties tegen Rusland en er zijn directe vluchten tussen Moskou en Tbilisi. Bovendien heeft GD-oprichter en oligarch Bidzina Ivanishili zijn fortuin in Rusland gemaakt.

„Georgië is meer bang voor Rusland dan dat ze zich bij het land willen aansluiten” - Thomas de Waal, Kaukasusspecialist bij Carnegie Europe

Toch valt te betwijfelen of er echt sprake is van een nauwe vriendschap met Rusland. „Het is een zakelijke relatie, geen diplomatieke relatie”, zei Thomas de Waal, Kaukasusspecialist bij Carnegie Europe, maandag tegen de Britse omroep BBC. „Ze zijn meer bang voor Rusland dan dat ze zich bij het land willen aansluiten.”

Corruptie

Wat de beweegredenen ook zijn, duidelijk is dat er lijntjes tussen Moskou en Tbilisi bestaan. Dat GD in 2022 het EU-lidmaatschap aanvroeg, lijkt daarom tegenstrijdig, maar dat is het niet. Door zichzelf ook als pro-Europees te presenteren, hoopt de partij steun van de overwegend pro-Europese bevolking te vergaren. Dat GD de onderhandelingen nu heeft stopgezet, lijkt voornamelijk een teken dat ze zich niet door de EU wil laten dicteren.

Grote vraag is welke kant het land opgaat. Het is in de eerste plaats mogelijk dat GD op korte termijn onder de druk van de protesten bezwijkt en zich terugtrekt. Gezien de aard en omvang van de protesten valt dat zeker niet uit te sluiten.

Maar omdat GD zelf voorlopig niet van plan lijkt zijn zetels op te geven, is dit een onwaarschijnlijke uitkomst. En zelfs als dat wel het geval zou zijn, is het maar de vraag of Georgië er veel beter van wordt. Dat komt doordat de oppositie door corruptie en onderlinge verdeeldheid vooralsnog geen geloofwaardig alternatief is geweest.

Gevangenis

Een tweede mogelijkheid is dat de regering erin slaagt de protesten neer te slaan. Dat in dit scenario burgerlijke vrijheden worden afgepakt en de oppositie in de gevangenis belandt, is niet ondenkbaar.

Op hulp van Rusland hoeft Georgië daarbij niet te rekenen. Het Kremlin heeft in het verleden veel geld besteed om in het land –dat voor Rusland strategisch gezien van grote waarde is– een volgzaam pro-Russisch regime te krijgen. Maar door de oorlog in Oekraïne is president Vladimir Poetin voorlopig niet in staat meer grip op de Kaukasusrepubliek te krijgen.

Het meest voor de hand liggend lijkt daarom dat de protesten nog wekenlang aanhouden en het land verder zal destabiliseren. Veel is onzeker, maar dat de toekomst van het land op het spel staat, staat buiten kijf.