Sinds de oorlog in Oekraïne, gepaard gaande met de angst in Europa voor Russische agressie, steken beleggers hun geld volop in de wapenindustrie. Morele bezwaren tegen die beleggingen hebben na de inval aan kracht en invloed ingeboet. Waarom Oekraïne niet helpen met wapens en munitie? Waarom geen verdedigingsmacht opbouwen tegen Rusland?

Die beleggingen zijn lucratief geworden. Waar veel Europese landen jarenlang bezuinigden op hun defensie-uitgaven, trekken zij nu de portemonnee – en niet zo’n beetje ook. Er is volop vraag naar munitie, tanks, radarsystemen, militaire voertuigen, raketten, drones en ander militair materieel. Nog nooit gaf de wereld zo veel uit aan defensie als nu.

Dat is te zien aan de aandelenkoersen van wapenfabrikanten. Die van het Duitse Rheinmetall (munitie, pantservoertuigen, artillerie, tankonderdelen) is sinds de inval in Oekraïne verzesvoudigd.

De koers van het Italiaanse Leonardo (helikopters, tanks, geschut) verviervoudigde. Een aandeel van het Britse BAE is ruim twee keer zo duur als in februari 2022. Een aandeel Palantir, dat onder meer software maakt die het Oekraïense leger gebruikt om Russische tanks en artillerie op te sporen, bijna zes keer.

Het is ook aan iets anders te zien. Vermogensbeheerders als BlackRock, State Street en VanEck bieden beleggers al jaren exchange trade funds (etf’s) aan. Zeg maar: mandjes aandelen van bedrijven die iets met elkaar gemeen hebben. Ze zijn er in alle soorten en maten. Er zijn etf’s met bedrijven uit de AEX-index. Er zijn semiconductor-etf’s met aandelen van firma’s als Nvidia, TSMC en ASML. Er zijn energie-etf’s. En er zijn etf’s met bedrijven in de wapenindustrie. Meestal hebben die ”defense” in hun naam.

Niet nieuw

Helemaal nieuw zijn die defense-etf’s niet. Investeringsfirma Invesco lanceerde er in 2005 een, en niet veel later kwam ’s werelds grootste vermogensbeheerder BlackRock met zijn iShares US Aerospace & Defense ETF. Net als bij de etf van Invesco zaten daar, naast wapenfabrikanten, ook vliegtuigbouwers en vliegtuigonderdelenbouwers in. Of bedrijven als Boeing die beide doen. In 2011 kwam State Street met zo’n etf.

Na de Russische inval in Oekraïne kwamen er nieuwe defensie-etf’s. De Europese tak van VanEck lanceerde in maart vorig jaar de eerste in Europa: de VanEck Defense UCITS ETF. „Er was vraag naar, daarom zijn we ermee begonnen”, zegt Martijn Rozemuller, CEO Europa van VanEck. „Elke week komen er nog beleggers bij.”

Luchtvaartbedrijven zitten niet in het mandje van VanEck. „Alleen wapens.” De aandelen van de 28 bedrijven in de etf hebben een waarde van 1,5 miljard euro. Ter vergelijking: de halfgeleiders-etf van VanEck is 2,5 miljard euro waard, de etf met game- en e-sportbedrijven ruim een half miljard.

Wie de etf van VanEck koopt, belegt onder meer in Palantir, het Amerikaanse Leidos, het Franse Thales –bekend van zijn radarsystemen– en in Leonardo. Sinds maart 2023 ligt het rendement op 86 procent. „Ja, hoog”, bevestigt Rozemuller.

Opvallende afwezige is Rheinmetall. „Wij beleggen niet in fabrikanten van wapens die wereldwijd als controversieel worden beschouwd: clustermunitie, kernwapens, wapens met witte fosfor, wapens met verarmd uranium en op personen gerichte mijnen.”

„Wij beleggen niet in fabrikanten van controversiële wapens” - Martijn Rozemuller, CEO Europa van VanEck

Rheinmetall maakt voor een paar producten gebruik van verarmd uranium en witte fosfor. „Het is niet verboden om in fabrikanten van controversiële wapens te beleggen. Wij kiezen ervoor om dat niet te doen. Ook al omdat dat bij beleggers gevoelig ligt.”

Screening

Rozemuller kan niet voor 100 procent garanderen dat er bedrijven in de etf zijn die die wapens toch maken. „De screening van bedrijven laten we aan andere partijen over. Het is in principe mogelijk dat gescreende defensiebedrijven hun niet de volledige waarheid vertellen.”

Ruim twee maanden na VanEck kwam er een tweede Europese etf op de markt: het HANetf Future of Defense UCITS ETF. Ook daar gaat het hard. In mei hadden de aandelen een waarde van 386 miljoen euro, nu van 614 miljoen. Deze etf heeft Rheinmetall wel opgenomen. Ook hier is het rendement hoog: 65 procent sinds de oprichting.

Begin 2024 kwam er een derde: iShares Global Aerospace & Defensie UCITS ETF. Nu goed voor 146 miljoen euro. De Australische poot van VanEck lanceerde in september down-under een defensie-etf.

Ook in de VS kwamen er na de Russische inval defensie-etf’s bij. Sinds ruim een jaar is er het SHLD Global Global X Defense ETF van State Street, dat een waarde vertegenwoordigt van 747 miljoen dollar. Ook is er een etf met bedrijven die defensie-achtige dingen doen als cybersecurity, grensbewaking, en robotica en drones voor militaire toepassingen. Europeanen kunnen niet beleggen in de Amerikaanse etf’s.

De grootste zijn de twee ‘oudjes’. De etf van Invesco is goed voor 4,4 miljard dollar, die van BlackRock voor 6,5 miljard. Vijf jaar geleden was dat nog 2,8 miljard. Een teken dat de etf én meer beleggers heeft aangetrokken én de waarde van de beleggingen fors is gestegen.